Dünya finansal piyasalarında krizin önlenmesi için tarihte daha önce atılmamış inanılmaz adımlar atıldı, alınmamış kararlar alındı. Avrupa ülkeleride ABD’nin çırpınmasına katılarak ciddi önlemler ve paketler açıkladılar. Beni sevindiren nokta, Avrupa ülkelerininde artık durumun ciddiyetini kavramış olmaları ve seri halde ardı ardına açıklamalar yapmaları oldu. Hatta açıklama yapmanında ötesine gittiler ve eyleme geçtiler. Böylece sadece ABD’nin aldığı ulusal önlemlerle küresel bir sorunun çözülmeyeceği, küresel sorunların küresel önlemlerle çözülebileceğinin anlaşılmış olduğu görüldü.
Atılan adımları olumlu karşılıyorum. Bunlarla ilgili detay yazmayacağım çünkü eminim hepiniz her gün yeteri kadar okuyorsunuzdur. Global piyasalardaki gözlemlerimde dikkatimi çeken önemli bir nokta, bugüne kadar lafı bile edilmeyen “dip noktası” kelimesinin uzmanların görüşlerinde yavaş yavaş yer almaya başlamış olması oldu. ABD’den Avrupa’ya kadar pek çok piyasa uzmanı dip noktalarına gelindiği yada dip arayışlarının başladığı yönünde görüş bildirmeye başladı. Bunun piyasa algılamasının yavaş yavaş iyileştiğini gösteren önemli bir gelişme olduğunu düşünüyorum. Özellikle dünyanın en önemli yatırımcılarından Mobius’un çıkarak dip seviye arayışının başladığı yönünde görüş bildirmesi bence önemli bir gelişme oldu.
Elbette sadece bunlara bakarak artık geçti şeklinde bir yorum yapamayız. Piyasadaki krizin geçmesi için piyasadaki algılamaların iyileşmesi gerekir. Ancak kırılganlık halen çok yüksek ve güvenin yerine oturması için zamana ve yeni gelişmelere ihtiyaç var. Peki ne olabilir bu gelişmeler?
-En önemlisi, gelecek makro verilerde iyileşmenin yada en azından kötüleşmenin durduğunun görülmesi gerekli.
-Şirket karlarında beklentilerden daha iyi sonuçlar gelmeli.
-Bence önemli noktalardan birisi, şirket CEO’larından karamsar değil, iyimser açıklamalar gelmeli ve işlerin iyiye gittiğine yönelik mesajlar oluşmalı.
-Bunlara ek olarak birde Merkez Bankalarından sürpriz yeni faiz indirimleri gelmesi durumunda algılamalarda çok ciddi ve kalıcı iyileşmeler sağlanabilir.
Bunların olmaması yada ters yönlü devamı durumunda piyasalardaki dalgalanmalar devam edecektir ve güvenin yerine oturması zaman alacaktır.
Gözler global piyasalardan gelebilecek bu tarz haberlerde olacak. Bir günde Dow Jones endeksi %10 yükseliyorsa elbette bu önemli bir gelişmedir ve bazı şeyler oluyor demektir. Ama önemli olan bu iyileşmelerin kalıcı olması ve kırılganlığın ortadan kaybolmasıdır. Aksi halde bugünlerde görülen sert yükselişlerin ardından sert düşüşler görülebilir ve dalgalanmalar devam edebilir. Şimdilik dalgalanmaların devam edeceği beklentisi ağır basıyor.