Küresel otomotiv pazarında çevreci dönüşüm hızla yükselirken elektrikli araç sayısı da artışa geçti. Dünyada elektrikli araçların (EV) pazar payı 10 yılda 41 kat artarak yüzde 8,3'e ulaştı. Geçen yıl, elektrikli araç satışları bir önceki yıla göre yüzde 108 artışla 6,75 milyon adete ulaşarak rekor kırdı. Küresel elektrikli araç satışlarının bu yıl 2021 bandını aşarak rekor tazelemesi bekleniyor.
Otomotiv endüstrisi dev şirketleri üretimlerini azaltıp fabrika-kapatmaya zorlayan çip kriziyle boğuşmaya devam ederken, halihazırda darboğazda olan sektörü şimdi de yeni bir kriz bekliyor. Elektrikli araçların bataryalara, bataryaların ise lityuma ihtiyacı var fakat talebi karşılamak için yeterli lityum yok. Tesla, Volkswagen ve Mercedes gibi şirketler 2022’nin ilk üç ayında rekor sevkiyat yaparken, EV satışları tüm zamanların en yüksek seviyesinde. Ancak talepteki artışa karşın uzmanlar yeterli lityumun bulunup bulunmadığından emin değil.
Geçtiğimiz günlerde Tesla’nın CEO’su Elon Musk’ın lityum üretiminin çok yavaş olduğu, fiyatların ‘çılgın’ seviyelere geldiği ve sektörü zor günlerin beklediği uyarısı yapması dikkatleri lityum piyasasına çekti. Modern zamanın beyaz altını olarak nitelendirilen lityuma talebin 2025’e kadar bugünkünün iki katı olması bekleniyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Sürdürülebilir Kalkınma Senaryosu (SDS) çerçevesinde ise 2040 yılına lityum talebinin 40 kat artış göstermesi bekleniyor. Bu da fiyatlarda patlamaya neden oluyor.
Benchmark Mineral Intelligence’a göre, lityum fiyatları geçen yıl yüzde 280’lik bir artışın ardından ilk çeyrekte iki katından fazla arttı. Yani fiyatlar son 1 yılda yüzde 433 yükselerek ton başına 480 bin 500 yuan (yaklaşık 73 bin 900 Amerikan Doları) seviyesine yükseldi. Bu sıçrama elektrikli araç üreticilerini endişelendiriyor.
Dünya’nın aktardığı habere göre, maden çevrelerinde ‘Bay Lityum’ olarak nitelenen madencilik uzmanı Joe Lowry, geçtiğimiz günlerde Blomberg’e yaptığı açıklamada önümüzdeki iki yıl içinde arzın önemli artış sağlanmasına karşın talebin gerisinde kalacağını, dolayısıyla piyasada açığın büyümeye devam edeceği uyarısı yaptı. Lowry’nin tahminleri diğer kuruluşlarla örtüşüyor.
Örneğin BloombergNEF, batarya üretiminde kullanılan başlıca lityum kimyasalları olan lityum karbonat ve hidroksit fiyatlarının, öngörülen arz açıklarının bir sonucu olarak 2030 yılına kadar yükselmeye devam edeceğini öngörüyor. Lityum arz sorununun otomobil üreticileri için sorun teşkil edeceği uyarısı yapılıyor. BNEF’e göre, elektrikli otomobillerin içten yanmalı motorlu otomobillerle fiyat paritesine ulaşması 2026'dan önce mümkün görünmüyor.