2015, 2016 ve 2017 yıllarında satış rakamlarının 1.000.000’a yakın seyrettiği ülkemiz sıfır otomobil pazarı geçtiğimiz yıl ağustos ortalarında döviz kuru 7-8 TL’ye vurduktan sonra yılı 620.000 gibi mütevazi bir satış rakamıyla kapatabildi. Tabii bu, 2018’in ilk çeyreğinde normale yakın seyreden satışlar ve yılın son çeyreğinde gelen ÖTV indirimi sayesinde mümkün oldu. İçinde bulunduğumuz 2019 yılına ise 2-0 geride başladık. Yüksek döviz kuru nedeniyle yükselen sıfır otomobil fiyatları ve yüksek faiz oranları sektörün belini büktü. Üç aylık bir uzatma ile 31 Mart’a kadar devam eden ÖTV indirimleri skoru 2-1’e taşısa da bir kere olan oldu. Ülkemiz otomotiv sektörünün 3’te 1, dört ay gibi kısa bir sürede yok oldu. Bir ay önce gelen indirimler ile %1,65’a kadar gerileyen sıfır taşıt kredileri ve 36 aydan 60 aya çıkan vade süreleri bile otomobil satışlarını 1 milyona yakın seyreden eski günlerine döndürmedi.
ÖTV indirimleri, vadeleri uzatılarak faizleri %2’nin altını indirilen sıfır taşıt kredileri ve markaların müşterilerine 12 ayda ödeme imkanı ile %0 faizle sağladığı bir takım özel kredilerin gücü ülkemiz otomotiv sektörüne sadece bir süre biraz nefes aldırmaya yetti.
2018’in başında 3.70 ve 4.50’lerde seyreden dolar ve avro, Ağustos ayı ortalarında 7-8 TL’lerin üzerini gördü. Şimdilerde dolar 5,60; avro 6,30 bandını test etse de otomotiv sektörü Ağustos ayında ölümü bir kere gördü ve şimdi ise sıtmaya olmuş durumda.
Geçtiğimiz yıl 3’te 1 düşerek, 620 bine inen satışlardan sonra pazarın bu yılı 450-500 bin satış ile kapatacağı tahmin ediliyor. Bu rakamlar ülkemiz otomotiv pazarının %50-55 oranında daralacağı anlamına geliyor. Felaket tellalı olmak istemeyiz ama eldeki tüm somut veriler; devletin ve özel sektörün gösterdiği insanüstü çabaya rağmen yıl sonunda otomotiv sektörünün yarısının belki de daha fazlasının buharlaşacağını gösteriyor.
Bu durumu daha net anlamak için 2019 Ocak, Şubat ve Mart aylarındaki otomobil ve hafif ticari araç satışlarını bir önceki yılın aynı dönem ile karşılaştıralım; bu üç aylık verileri birleştirerek yılın ilk çeyreğindeki durumu iyi yada kötü bir sonuca bağlayalım.
-Ocak 2019’da ülkemizdeki sıfır otomobil satışları bir önceki yıl göre %58,71’lik bir düşüş göstererek 10.979’a, sıfır hafif ticari araç satışları ise %59,91’lik bir düşüşle 3.394’a gerilemiş görünüyor. Tüm bunların sonucunda; Ocak 2019’da sıfır otomobil ve hafif ticari araç satışlarının %59.02 azaldığını ve 14.373‘lük toplam satış rakamıyla sektörün yeni yıla hiç de iyi bir giriş yapmadığı çok açık.
-Şubat 2019’da ise otomobil ve hafif ticari araç satışları bir önceki yıla göre sırasıyla %46,51 ve %48,96 oranında düşüş göstererek; 19.205 ve 5.670 adet olarak kayıtlara geçmiş. Toplamda 24.875 olarak hesaplanan aylık satışlar Şubat 2019’da bir önceki yılın aynı dönemine göre %48,96‘lık bir düşüşle hemen hemen yarıya gerilemiş.
-Mart 2019’da daha önceki aylara göre daha bir umut veren otomobil ve hafif ticari araç satışları ortalama %35,53’lik bir düşüşe sırasıyla 38.628 ve 10.593 olmak üzere toplamda 49.221 ile ODD kayıtlarına geçmiş.
2019 Ocak-Mart dönemine ait bu veriler doğrultusunda yılın ilk çeyreğinde ülkemizdeki sıfır otomobil ve hafif ticari araç satışlarının ortalama %44,16 düşüş göstererek toplamda 88.469 (68.812 otomobil-19.657 hafif ticari) motorlu taşıt satıldığını ve bu rakamın ilk çeyrek beklentilerinin çok altında kaldığını söylemek mümkün.
Biraz optimistik olmaya çalışırsak; her ne kadar kör topal ilerlese de ülkemizde hala bir otomotiv sektörü, yurt dışına ihracat ve içeride işleyen bir pazar var. Artık milyonlara yakın rakamlarla ifade edilemese de sıfır otomobil ve hafif ticari araçlara yüz binlerce müşteriden talep; bu talebi karşılamaya çalışan onlarca marka ve ürettikleri yüzlerce model var. Hazır yılın ilk çeyreğini geride bırakalı çok zaman olmamışken, rakamlar her ne kadar tatmin edici olmasa da 2019’un ilk çeyreğinde en çok sıfır otomobil ve hafif ticari araç satan 10 markaya bir göz atalım.
Otomobil: 1.910
Hafif ticari araç: 1.191
Toplam satış: 3.101
Otomobil: 2.999
Hafif ticari araç: 280
Toplam satış: 3.279
Otomobil: 2.995
Hafif ticari araç: 531
Toplam satış: 3.526
Otomobil: 3.562
Hafif ticari araç: 247
Toplam satış: 3.809
Otomobil: 4.441
Hafif ticari araç: 310
Toplam satış: 4.751
Otomobil: 3.578
Hafif ticari araç: 1.300
Toplam satış adedi: 4.878
Otomobil: 6.956
Hafif ticari araç: 1.974
Toplam satış adedi: 8.930
Otomobil: 2.464
Hafif ticari araç: 7.657
Toplam satış adedi: 10.121
Otomobil: 12.066
Hafif ticari araç: 1.263
Toplam satış adedi: 13.329
Otomobil: 10.638
Hafif ticari araç: 3.293
Toplam satış adedi: 13.931