Parasal büyüklükler nedir?

Dolaşımdaki nakit para ve parasal sektörün, hem parasal hem de paraya çevrilmesi uygun olan farklı yükümlülüklerin toplamı, parasal sektörün birbirlerine olan sorumlulukları düşüldüğü zaman parasal büyüklük oranı bulunur. Parasal büyüklük içermiş olduğu varlıkların likit olmasına ya da olmamasına göre değişiklik göstererek farklı tanımlara sahiptir. Bu tanımlar M1, M2 ve M3 olmak üzere üç farklı başlıkta yapılır.

Parasal büyüklükler nedir?

En kısa tanımı ile parasal büyüklükler ya da bir diğer adıyla "monetary aggregates", dolaşımda olan nakit para ile tüm finansal kurumların paraya çevrilebilir ya da tamamen parasal olan farklı yükümlülüklerinin toplamıdır. Parasal büyüklükler ve aralarındaki ilişkiler kullanılarak para politikaları uygulanabilir. Kişiler para taleplerinin dışında merkez bankasının uyguladığı para politikalarını uygulama yöntemleri de para yayma hacmi üzerinde etkilidir.

Farklı parasal büyüklük tanımları bulunur, bu tanımlar şu şekildedir:

• M1: Dolaşımda olan nakit para ile vadesiz mevduat toplamıdır.
• M2: Vadeli mevduat ile dolaşımda olan nakit para ve vadesiz mevduat toplamıdır.
• M3: Vadeli ve vadesiz mevduatlar, dolaşımda olan nakit para ile reponun sağladığı fonlar, para piyasasında bulunan fonlar ile ihraç edilen menkul değerlerin toplamıdır. Bu tanımdaki menkul değerlerin vade süreleri iki yıldan daha fazla değildir.

Emisyon ve emisyon hacmi, para arzı, dar para arzı, geniş para arzı bazı parasal büyüklüklerdir. Buna göre emisyon ve emisyon hacmi, merkez bankası tarafından yayılan para miktarı anlamına gelir. Para arzı ise ekonomide herhangi bir dönem için piyasada dolaşan para stokudur. Dar para arzı ve geniş para arzı olmak üzere iki farklı para arzı türü vardır.