BİZE ULAŞIN
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, sermayeleri hareketlerinde görülen ani ve aşırı değişikliklerin finansal istikrar üzerinde yaptığı olumsuz etkileri kontrol edebilmek ve sınırlandırmak amacı ile Rezerv Opsiyonu Mekanizması’nı geliştirmiştir. Bu mekanizma dahilinde paranın ve altının karşılıklarını belirleyen kat sayılar da ROK (Rezerv Opsiyonu Kat Sayısı) olarak isimlendirilmiştir.
Para piyasalarında bankaların kullanabileceği en uygun oran bankaların sağlayabildikleri yabancı para birimi kaynaklarının miktarlarına ve imkânlarına göre değişkenlik gösterir. Rezerv opsiyonu kat sayısı merkez bankalarının geliştirdiği rezerv opsiyonu mekanizmasında kullanılan bir kat sayıdır. Örnek bir kullanım olarak Eylül 2011 tarihinde döviz cinsinden tutulabilecek olan Türk lirası zorunlu karşılıkların yüzde onuna kadar olan kısmı ABD doları ya da euro cinsinden tesis edilebilme imkânı getirilmiştir. Yine 2011 Eylül tarihinde altın cinsinden tutulabilecek Türk lirası ile yabancı para birimi zorunlu karşılıklarında altın depo hesapları zorunlu karşılıklara tabi olan yükümlülüklere dâhil edilmiştir.
Piyasalardaki sermaye girişleri bazı dönemlerde hızlanır ve yükselir. Genel olarak yabancı para birimi kaynaklarının maliyetleri Türk lirası kaynaklarının maliyetine oranla düşüş gösterir. Bu gibi durumlarda rezerv opsiyonu kat sayısında artış görülür. Bankalar da Türk lirasının zorunlu karşılıkları için daha yüksek oranda yabancı para birimi tutma eğilimi gösterir. Döviz borçlanma giderlerinin düşmesi durumu bankaların rezerv opsiyonu kat sayısından daha fazla yararlanmaları için teşvikte bulunur.
