Para piyasalarında farklı yatırım araçları tercih edilir. Bu yatırım araçlarından biri de geri alma ya da geri satma şartı ile talep edilen fonların ve fon arzında bulunan kurumların başvurduğu repo ve ters repo işlemleridir. Repo, herhangi bir menkul değerin geri alma şartı ile satılmasıdır. Ters repo ise aynı durumun geri satma şartı ile alınması şeklinde uygulanır. Borçlanma Araçları Piyasası, farklı menkul değerlerin alımına ya da satımına konu olan farklı repo ve ters repo pazarlarını barındırır.
En kısa tanımı ile borç alma ve borç verme işlemleri repo ve ters repo olarak adlandırılır. Bir yatırımcı elinde bulunan menkul değerleri ileri bir tarihte geri alma vaadi vererek satıyorsa ters repo işlemi yapmış olur. Banka bonoları, Hazine Müsteşarlığının ihraç ettiği dış borç araçları ve gelirlerine endeksli olan senetler, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından ihraç edilen nakit para senetleri, sukuk olarak da bilinen kira sertifikaları repo ve ters repo işlemlerinde kullanılabilir.
Bankaların ilgili sayfaları üzerinden yapılabilen ters repo hesaplaması repo tutarı ve vade süresi bilgilerinin sayfadaki ilgili kısımlara yazılması ile otomatik olarak hesaplanır.
Bir yatırımcı, belirlemiş olduğu bir vade süresi için yatırım yapmak istediği zaman repo ya da ters repo işlemi uygular. Repo ve ters repo, kazancın en güvenli olduğu durumlardan olduğu için sıkça tercih edilir. Ters repo işlemi genel olarak piyasada geçici likidite fazlalığı olduğu durumlarda, fazla likiditenin çekilmesi amacıyla yapılan bir işlemdir.
Ters repo nasıl yapılır?
Kısa vadeli olarak borçlanma yolu ile yapılan repo ve ters repo yatırımcının nakit para akışını tercih ettiği şekilde düzenlemesini sağlar. Merkez bankası, portföyünde bulunan kıymetleri açık piyasa işlemleri yapmaya yetkisi olan kuruluşlara, işlem sırasında belirlenen fiyat üzerinden, ileri bir tarihte geri alma taahhüdüyle satar. Geri alım fiyatı da yine satış işleminin yapıldığı zamanda belirlenir. İşleme taraf olan kuruluş da işlem vadesinde ters repoya konu olan kıymeti merkez bankasına satmayı taahhüt eder.