BİZE ULAŞIN
CNN Türk canlı yayınında açıklamalarda bulunan Prof.Dr. Sefer Şener şu ifadeleri kullandı:
Yeni bir tür ortaya çıktığı anda tedirginlik piyasada hat safhaya çıkıyor. Aslında bu yeni tür çıkmasa dahi 1.5 yıllık dönemde tedarik ile ilgili noktalarda ciddi sıkıntılar yaşanıyordu. Petrolde 86 dolarlar görüldü ve ABD müdahalesi ile gevşemişti. Bu tür dalgalanmalar henüz bitmemişti zaten.
Yeniden bu tereddütlerin hat safhaya çıktığını gördük cuma günü. Yeniden tedarik ile ilgili sıkıntılar baş göstermeye başladı ve yeniden enerji fiyatları gündeme gelmeye başladı. Bu beraberinde şunu da getirecek. Kuzey yarım kürede kış olması sebebiyle Avrupa’da kapanmalar başlamıştı. Bir de üzerine yeni varyant gelince bunun etkisi hızlı oldu.
Dow Jones’un korku endeksi dahi çarşambadan cumaya ciddi oranda artış gösterdi. Her yeni gelen vaka piyasalarda tedirginliğe yol açıyor. Şimdi bunun getiri şu olur: Almanya ve Hollanda da kapanmalar başlanıyordu. Hizmet, turizm ve havacılık sektöründe öncelikli olarak endişeler geldi.
Bizim 22 milyar dolarlık turizm gelirine ulaşacağımız hesaplandığında Türkiye için de çok önemli yeni varyantın açıklanması. Tedarik ve arz kısmında sıkıntılar görüyoruz ancak bunun arkasını havacılık ve enerji sektörü izliyor.
Doğal olarak enerji fiyatlarında bir değişim gördük havacılık sektöründe ve Avrupa borsalarında cuma günü yüzde 5 değer kaybı görüldü.
Kapanma olması demek hizmet sektörünü de etkileyecek. Böyle bir durum oluştuğunda tüm sektörleri derinden etkileyen bir unsur haline geliyor.
Varyant tehlikesinin yeni çıktığı ortamlarda dolar ve İşviçre frangı gibi para birimlerinin değeri artıyor. Güvenli liman altının da değeri artıyor ancak dolar endeksinin 96 seviyesinin üzerinde tutunmasından ilerleyen dönemde kapanmalar gelirse endeksin daha da güçleneceğini göreceğiz.
ABD’de varlık alımlarında azaltımın hızlandırılmasına denk gelmesi faizlerin haziran ayına çekilmesi doların güçlenmesini etkiliyordu. Piyasalarında da dikkat etmesi gerekiyor. İlk etapta bunun yansıması arz kısmına ve tedariğe oluyor. İhracatın da bu kadar hızlı arttığı dönemde dünyada tedirginliğin artıyor olması küresel çapta bütün piyasaların yeniden fiyatlandırılmasını beraberinde getirdi.
Bunun önümüzdeki dönemde reel sektöre etkisinin olacağını düşünüyorum. Aslında 2019’da Covid 19’un ilk çıktığı duruma benziyor aslında. İnsanların kapalı ortamlarda tutulduğu uçuşların iptal olduğu dönemi hatırlatıyor. Onun için piyasa bunu çok hızlı fiyatladı.
Şunu da unutmamak lazım tüm bunlar ortadayken dünya bu krizi yönetmeye alıştı. Ekonomideki davranış türleri yeni normal haline geldi.
Altın her zaman kriz dönemlerinde güvenli limandır. Krizde mutlak suretle yatırımcılar altını tercih ediyor. Covit-19 ilk çıktığında altının 1800’lü dolarlara çıktığında bunu gördük. Yeni varyant altın fiyatlarına yansıyacaktır. Ancak Fed’in aldığı kararlar ve varlık alımlarının hızlı artırılacağının beklentisi altının yükselmesini sınırlıyor aslında. Dolarla ilgili beklentisini aşağı çekmiş olsa altın çok daha hızlı hareket edecek. Her zaman ve her durumda kriz dönemlerinin olmazsa olmazı altındır.
Altın Türkiye’de iki farklı şekilde değerlendiriliyor. Ons altın ve gram altın meselesi var Türkiye’de gram altın fiyatı, dolardaki volatilite ile alakalı bir durumdur. Bizdeki gram altının yükselmesinin ana nedeni döviz kurlarının yükseliyor olmasıdır. Enflasyon dönemlerinde bizim toplumun tasarruf anlayışı altın ve dövize dönüktür.
Biraz önce de söyledim ABD varlık alımlarını azaltmayı daha da hızlandıracaktır. Fed’den gelen veriler bunu gösteriyor. Yani temmuza kadar sürer dediğimi azaltımlar nisan mayıs gibi bitirilecek gibi gözüküyor. Küresel çapta endeks yukarıya doğru gidiyor.
ABD’de faiz artışları beklentisi haziran ayına çekilmişken şunu görebiliyoruz. Dolar endeksi kuvvetleniyor. Dalgalanmada bunun payı var. Türkiye’deki kurların dalgalanmasının daha iç etmenlere dayalı olduğunu görüyoruz. Yüzde 40-50-60’lık oynaklık iç piyasadaki gelişmelerle alakalıdır. Kurdaki oynaklık yurt dışı kaynaklı olan kısım var ancak yurt içi kaynaklı kısım daha ağırlıklıdır bizde. Önümüzdeki aylarda volatilitenin azalacağını düşünüyorum. Merkez Bankasının gideceği alan da sınırlı olmaya başladı tüm bunları birleştirince bu oynaklığın daha az olacağını görebileceğiz.
