Rebecca Marston
BBC İş Dünyası Muhabiri
Roma'dan New York'a taşınan İtalyan bir profesör; Sidney'den sonra Hong Kong'da yaşamaya başlayan bir avukat; Mexico City'den Bogota'ya giden Portekizli bir yönetici ve İngiltere'de çalışmak için ülkesinden ayrılan bir Sırp kemancı…
Böyle figürler günümüz iş dünyasının olağan üyeleri arasında.
Fakat, profesyonellerin bu düzeyde bir hareketliliğe kavuşacakları daha 10 yıl önce düşünülemez bir şeydi.
2000 ile 2006 arasında, orta ve üst düzeyde gelişmişliğe sahip ülkelerde yaşayan eğitimli kişilerin sınırlar ötesi hareketliliği yüzde 44 oranında arttı.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) yaptırdığı son araştırmaya göre bu artış oranı yoksul ülkelerde ise yüzde 28 civarında.
OECD'nin siyasi uzmanlarından Jonathan Chaloff, Avrupa birliği içindeki hareket hesaba dâhil edilmediği durumda dahi gelişmiş ülkelerde 2005 ve 2008 yılları arasında şirket içi ancak sınır ötesi transferlerin artış oranının yüzde 39 olduğunu söylüyor.
Chalof'a göre, bu eğilim, ekonomik kriz nedeniyle biraz hız kesmiş olsa da yükselişte.
Çok uluslu şirketlerin ve hükümetlere bağlı kuruluşların raporları da bu görüşü destekliyor.
Brookfield Küresel İş ve İşçi Bulma Servisi, profesyonellerin küresel düzeydeki hareketlerini kolaylaştıran şirketlerden biri.
Aynı sektörde yetenek avcısı SHL, iş ve işçi bulma uzman kuruluşu Hays ve ECA gibi şirketler de var.
Brookfield, yılda 50 bine yakın insanı 110 ülke arasında farklı yerlere transfer eden ve müşterisi olan 250 şirket arasında araştırmalar da yapıyor.
Firmanın yaptığı yoklamalar, bu 250 şirketin yüzde 61'inin daha fazla çalışanını transfer etmeyi planladığını ortaya koyuyor.
ECA'e göre kendi hesaplamaları da, gelecek iki yıl içinde dünya çapında şirket içi transferlerin yüzde 67 oranında artacağını ortaya koyuyor.
İş dünyasının küreselleşmesi çokuluslu şirketlerin coğrafi yayılmalarıyla da sınırlı değil.
ECA, müşteri profilinin yüzde 60'ının altı ya da daha fazla ülkeden eleman aldığını belirtiyor.
Peki kendi ülkelerinde gayet güzey hayatlar yaşayan bu insanları çalışmak için başka ülkelere yönelten şey ne?
Nedenler sıralamasının ilk basamaklarına, bu kişilerin hizmetlerine duyulan talebin küreselliği konabilir.
Oxford Ekonomik Tahmin ile Hays adlı kuruluşun bu konudaki araştırmaları tüm iş kollarının benzer zorluklarla karşı karşıya olduklarını, gerekli yeteneklere sahip insanları dünyanın gereken yerlerinde bulamadıklarını ortaya koyuyor.
Hays'in direktörü Charles Logan şirketin sınır ötesi iş yerleştirme oranının büyümekte olduğunu belirtiyor.
Son dönemde Alman bir yöneticiyi Şili'ye, Fransız bir yöneticiyi Mexico City'e ve bir İrlandalıyı Toronto'daki pozisyonlara yerleştirdik.
Bazı endüstriler sürekli yabancı profesyonelleri çalıştırmaya muhtaç. Petrol ve gaz arama çıkarma faaliyetleri yürüten şirketler, dünyanın kalkınmamış bölgelerindeki faaliyetlerinde çalışmak üzere gelişmiş ülkelerden eleman transfer ediyor.
Maden arama sektöründe de benzer bir zorluk söz konusu. Üstelik yalnızca teknik bazı yeteneklere değil, yöneticilik kabiliyeti ve deneyime sahip kişiler de onlara ihtiyaç duyulan bölgelerde yeterince bulunmayabiliyor.
İş dünyasının bu tür profesyonellere ihtiyacını ortaya koymak için bu ifadeler yeterli olabilir, fakat eğitimli bir kişi, bırakın kendi ülkesinde şehir değiştirmeyi, ülke ve hatta kıta değiştirmeyi neler için göze alıyor?
Araştırmalar birçok profesyonelin daha çok para kazanmak ve daha iyi bir yaşam sürmek için ülke değiştirdiğini ortaya koyarken, firmaların bu tür insanlara vaat ettiklerinin günden güne daha az cömert bir hal aldıklarına işaret ediyor.
Şirketlerin, çalışanlarını başka bir ülkede yeniden yerleştirme konusunda sundukları imkânlar da azalıyor. Bunun en temel nedeni olarak, artık yalnızca üst düzey değil, orta ve alt düzeyde kişilerin de daha sık ülke değiştirmesi gösteriliyor.
Ülke değiştiren kişilerden bir kısmı istedikleri güzel hayatı sürme imkânı yakalarken, diğer bir kısmının ise ilişkileri bozuluyor ve ev özlemi çekiyorlar.
SHL yetkilisi Eugene Burke, ülke değiştiren her 12 profesyonelden birinin başarısız olduğunu söylüyor.