Egzotik opsiyonlar nedir? Egzotik opsiyon çeşitleri ve özellikleri nelerdir?

Toplamda 7 adet türü bulunan egzotik opsiyonlar, yatırımcıya özel bir anahtar niteliğindedir. Çünkü bu opsiyonlar, normal kontratların aksine alıcıların ihtiyaçları ile ilişkili olarak şekillendirilebilmektedir. Egzotik opsiyonların türleri ise lookback, bariyer, dijital, Asya, tercihli, birleşik ve gökkuşağı olarak belirtilebilmektedir.

Egzotik Opsiyonlar Nedir?

Finansal bir ürünü, belirlenen tarihler arasında ve önceden seçilen fiyat üzerinden alıcıya verme hakkı oluşturan kontratlara opsiyon denilmektedir. Bu bağlamda egzotik opsiyonların ne anlama geldiği de sıkça merak edilmektedir. Egzotik opsiyonlar, standart şartları kapsamakta olan klasik kontratlardan daha farklıdır. Çünkü bu ürünler daha işlevlidir. Söz edilen bu opsiyonların, alıcıların ihtiyaçlarına göre şekillendiği belirtilebilmektedir. Dolayısıyla herhangi bir finansal ürün, belirlenmiş olan mali değeri geçtiği zaman egzotik opsiyonların geçerliliklerini kaybetmeleri söz konusudur.

Egzotik Opsiyonların Özellikleri

Farklı türleri bulunan egzotik opsiyonların piyasa özellikleri de merak edilmektedir. Vanilya olarak da bilinen standart opsiyon sisteminden farklı olan egzotik opsiyonlar, yatırımcıya özel koşullar sunmaktadır. Bununla birlikte egzotik opsiyonların özellikleri aşağıdaki gibidir;

• Esnek bir sistem olan egzotik opsiyonlarda yatırımcının talebine göre değişiklik gösterebilen koşullar bulunmaktadır.
• Değişiklik gösterebilen koşullar sayesinde özellikle risk ve getiri dengesinin korunması mümkün kılınmaktadır.
• Sürekli olarak gelişebilen egzotik opsiyonların, yatırımcıya özel olan bir anahtar oluşturduğu söylenebilmektedir.
• Bu opsiyonlar çerçevesinde kurulan anlaşmalar; belirli bir dönem aralığında herhangi bir finansal ürün ya da malın, sınırlandırılan fiyat üzerinden prim karşılığında alıcıya verilmesini sağlamaktadır.
• Alıcıyı bir mecburiyet kapsamına dahil etmeyen egzotik opsiyonlar, alıcı talep ettiği takdirde satıcıyı işlem yapmak ile yükümlü kılmaktadır.
• Egzotik opsiyonlarda alıcı varlığın fiyatının yükselmesini beklemekte iken, satıcı ise finansal varlığın değerinin düşmesini hedeflemektedir.

Egzotik Opsiyonların Türleri Nelerdir?

Normal kontratlar ile farklılık gösteren egzotik opsiyonlar, işlevli ürünler olarak bilinmektedir. Bu nedenle egzotik opsiyonların birden fazla türünün bulunduğu söylenebilmektedir. Ayrıca her bir egzotik opsiyon türünün kendine özgü nitelikleri vardır. Temelde egzotik opsiyonlar, 7 farklı türü kapsamaktadır. Sıkça araştırılan egzotik opsiyon türleri ise aşağıdaki gibidir;

• Bariyer Opsiyonu
• Dijital Opsiyon
• Asya Opsiyonu
• Tercihli Opsiyon
• Lookback Opsiyonu
• Birleşik Opsiyon
• Gökkuşağı Opsiyonu

Egzotik Opsiyon Çeşitleri ve Özellikleri

Genel itibari ile bilinen 7 çeşidi olan egzotik opsiyonlar, farklı nitelikleri ile ön plana çıkmaktadır. Dolayısıyla her bir egzotik opsiyon türünün temel özelliklerine değinilmesi mümkündür. Ayrıca egzotik opsiyon çeşitlerinin özellikleri, bu ürünlerin kendi içerisinde de türlere ayrılmaları ile dikkat çekmektedir.

Asya Opsiyonu (Ortalama Opsiyon)

Bu türlerden biri olan Asya opsiyonunda, belirli bir dönem boyunca fiyat aralığına bağlı olarak değişen opsiyonlara rastlanmaktadır. Dolayısıyla Asya opsiyonu, “average option” yani ortalama opsiyon olarak da bilinmektedir. Çünkü bu türde fiyat, ortalama bir aralıkta değişim göstermektedir.

Dijital/ İkili Opsiyon

İkili olarak da adlandırılan dijital opsiyonda ise fiyat eşiği belirlenmektedir. Yani opsiyon vadesi boyunca varlığın değeri eşik fiyatını geçtiği takdirde alıcı, sabit bir gelir elde etmektedir. Ancak varlık değeri bu fiyat eşiğinin altına düştüğü zaman, alıcının prim kaybetmesi söz konusudur.

Bariyer Opsiyonu

Egzotik kontratlardan biri olan bariyer opsiyonu, finansal ürünün fiyat eşiğinin önceden belirlendiği bir sistemi ifade etmektedir. Yani fiyat belirli bir eşiğe yaklaşmadan önce aktif ya da pasif duruma gelmemektedir. Dolayısıyla dayanak varlığın ilerleyen süreçlerde belirsizlik göstereceği düşünüldüğü zaman fiyat seyrine göre tercihli sistemler seçilmektedir.

Gökkuşağı Opsiyonu

Birden çok dayanak varlığın tercih edildiği egzotik kontratlara gökkuşağı opsiyonu denilmektedir. Burada vade, fiyatlar ve kullanım özellikleri gibi unsurların farklılık gösterdiği söylenebilmektedir.

Lookback Opsiyonu

Piyasa haricinde fiyat koyma fırsatı sunan egzotik opsiyon türüne lookback denilmektedir. Burada önemli olan nokta, lookback opsiyonunda varlığın geçmiş değerine bakılarak karar alınabilmesidir.

Birleşik Opsiyon

Vadesi ve kullanım fiyatı iki adet olan egzotik opsiyonlar, birleşik olarak adlandırılmaktadır. Yani birleşik opsiyon türünde mevcut bir sistem üzerine kurulan anlaşmalar söz konusu olmaktadır.