BİZE ULAŞIN
AB ülkelerinin haziran ayında kabul ettiği, Rusya'dan deniz yoluyla taşınan petrole ithalat yasağını içeren 6'ncı yaptırım paketi, geçiş sürecinin sona ermesiyle bugün uygulamaya girdi.
AB Komisyonu mayıs başında 6'ncı yaptırım paketini hazırlamıştı. Pakette, Rusya'dan ham petrol tedarikinin ve rafine ürün tedarikinin aşamalı olarak kaldırılması yer alıyordu. AB üyesi ülkeler petrol yasağı konusunda yoğun müzakereler yürüttü.
En son paketin Rusya'dan tankerlerle petrol alımını kapsaması, boru hatlarının yaptırım dışında tutulması yönünde revize edilmesiyle AB ülkeleri uzlaşı sağlayabildi. AB ülkeleri, anlaşma sağlayabilmek için Rusya'dan Avrupa'ya petrol taşıyan Druzhba boru hattını yaptırımlardan muaf tuttu.
AB'nin Rusya'dan petrol ithalatının 3'te 2'sini deniz yoluyla, 3'te 1'i de boru hattıyla yapıyordu. Savaş öncesinde AB, tükettiği petrolün yaklaşık yüzde 25'ini Rusya'dan ithal ediyordu. Yaptırımla, AB'nin Rusya'dan petrol ithalatının yüzde 90'ına son verilmiş oldu.
Rus yetkililer, tavan fiyat uygulamasına katılan ülkelere petrol satmayacağını açıklamıştı. Ancak tüm bunlara rağmen AB ülkelerinin, Rusya'dan deniz yoluyla taşınan petrole varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulama kararı da bugün yürürlüğe girdi. Böylece, Rus petrolünün üçüncü ülkelere belirlenen fiyattan daha yüksek bir seviyede satılması durumunda, G7 ve AB ülkelerindeki şirketler bu petrole nakliye, sigorta ve aracılık gibi çeşitli hizmetleri sunamayacak. Bu hizmetlerin sağlanabilmesi için Rus petrolünün tavan fiyatın altında işlem görmesi gerekecek.
Rus petrolüne 60 dolar tavan fiyata ilave olarak yeni bir fiyat sınırlama mekanizması kurulması da söz konusu. Bu mekanizma, Rus petrolüne tavan fiyatın dünya piyasasındaki fiyatların yüzde 5 altında tutulmasını sağlayacak. Rus petrolüne uygulanan tavan fiyat 2 ayda bir yeniden değerlendirecek.
Öte yandan bugün fiyatlar üzerinde etkili çok önemli bir başka gelişme daha yaşandı. OPEC+, son toplantısında üretimi değiştirmezken Çin’de sıkı COVID-19 tedbirlerini gevşetmeye başlayan şehir sayısının ve dolayısıyla tam bir yeniden açılış umutlarının artmasıyla petrol fiyatları Pazartesi günü sert bir yükseliş yaşadı. Petrol fiyatları bugün yüzde ikinin üzerinde primlendi. Şu sıralar ise ham petrol 81, brent petrol 87 doların üzerinde değerleniyor. Uzmanlar ayrıca dolardaki zayıflığın da ham petrol fiyatlarına fayda sağladığını ifade ediyor.
Bu kapsamda petrol fiyatlarındaki yükselişi teknik olarak inceleyen analistler 80,78 seviyesi üzerinde tutunma sağlanması halinde tekrardan yükseliş yaşanabileceği ve bu durumda 81,77 ve 82,93 seviyelerinin direnç olabileceği ifade ediliyor.
Petrol fiyatları geçtiğimiz haftalarda 11 ayın dibini görmüş ve bu da yurt içinde akaryakıt fiyatlarında üst üste indirim yapılmasına neden olmuştu. Petroldeki bu kaos ortamı ve fiyatlarda bugün yaşanan yükseliş ‘akaryakıta zam’ beklentisi oluşturdu.
Avrupa Birliği'nin Rus petrolüne yasak uygulamaya başlamasının arz konusunda yaratacağı belirsizliğin etkisiyle Brent petrolünde fiyatın 2022'nin geri kalan bölümünde 100 dolar/varil seviyesinin üzerinde kalması, ancak 2023 yılında fiyatın 100 doların altına gelmesi bekleniyor.
Reuters tarafından 38 ekonomistin katılımı ile yapılan ankette Brent petrolünün 2022 yılı ortalama fiyatına ilişkin tahmin 100,50 dolar/varil olurken, 2023 yılında ortalama fiyatına ilişkin beklenti 95,56 dolar/varil seviyesinde gerçekleşti.
Önceki ay yapılan ankette 2022 için ortalama fiyat beklentisi 101,10 dolar, 2023 için beklenti 95,74 dolar olmuştu. Batı Teksas petrolü için 2022 yılı ortalama fiyat tahmini 95,47 dolar, 2023 beklentisi 87,40 dolar seviyesinde oluştu. Geçen ay Batı Teksas için 2022 yılı ortalama fiyat beklentisi 96,23 dolar ve 2023 beklentisi 90,39 dolar seviyesindeydi.
