Bu sorulara evet diyen yandı!

Şirketler, Rekabet Kurumu’nun faaliyet gösterdiği 14 yıl boyunca haklarında açılan soruşturmalarda ‘biz bu eylemimizin bir rekabet ihlali olduğunu bilmiyorduk! Bilseydik derhal son verirdik!’ savunması yaptılar. Bu savunmalar ceza almalarını durdurmadı. Ama Rekabet Kurumu, 14. yılında şirketlere rekabeti ihlal edip etmediklerini anlamaları için mini bir anket hazırladı. Ağır cezalarla karşılaşmamak için bu soruları yanıtlayın ve gereken önlemleri en kısa sürede alın mesajı verildi.

Rekabet Kurumu Başkanı Nurettin Kaldırımcı imzasıyla şirketlere gönderilen 2011 yılı Rekabet Mektubunda, işletmelere rekabet hukukuna niçin uymaları gerektiğini ve uyum için neler yapmaları gerektiğini anlattı.

İşletmelerden altından kalkılamayacak problemler yaşamamaları için 5 bölümlük anketle kendilerini sorgulamalarını istedi.

BİLGİNİZ VAR MI?
A bölümünde şu sorular yer aldı:
- Rekabet mevzuatı hakkında yeterli bilginiz var mı?

- Rekabet Kurumu’nun düzenlemeleri, faaliyetleri ve kararları hakkında bilginiz var mı?

- Rekabet Kurumu’nun internet sitesini düzenli olarak takip ediyor musunuz?

- Rekabet mevzuatı ve uygulamaları ile ilgilenen kurum içi özel bir biriminiz ya da yetkiliniz var mı?

- Rekabet hukukuna uyum için hazırlanmış, bütün çalışanların ya da ilgililerin bilgi sahibi olmasını ve gerekli uygulamaların ne olduğunu gösteren kurallara, el kitapçığına veya prosedüre sahip misiniz?

- Rekabet mevzuatı ve uygulamaları ile ilgili kurum dışından bir danışmanlık hizmeti alıyor musunuz?

- Kurum üst düzey yöneticileri ya da çalışanları rekabet mevzuatı ve uygulamaları ile ilgili herhangi bir eğitim aldı mı?

YANITINIZ EVETSE YANDINIZ
Kartel oluşumlarının toplumun refahından çalma anlamına geldiğini vurgulayan Başkan Kaldırımcı, bu tür karar, eylem ve işlemlerin ağır cezalar gerektiren rekabet ihlalleri olduğunu anımsattı.

B. Rakiplerle İlişkiler başlıklı bu bölüm şu sorulardan oluştu:
- Fiyat ve fiyatı oluşturan maliyet unsurlarını ve satış koşullarını rakiplerinizle birlikte mi belirliyorsunuz?

- Rakiplerle fiyat ve fiyatı oluşturan maliyet unsurları hakkında görüş alış-verişinde bulunuyor musunuz?

- Rakiplerle coğrafi ya da müşteri temelli bir piyasa paylaşımına gidiyor musunuz?

- Rakiplerle arzın ve diğer girdi kaynaklarının sınırlandırılmasına ilişkin bir anlayış birliği içinde misiniz?

- Rakiplerle yazılı veya sözlü olarak rekabetten kaçınma konusunda bir mutabakatınız var mı?

-Rakiplerle belirli rakip ve/veya müşterilerin piyasa dışına çıkarılmasını temin etmek amacıyla ortaklaşa hareket ediyor musunuz?

- İhalelere katılım öncesinde ve katılım sırasında fiyat, maliyet unsurları vb rekabeti etkileyebilecek hususlarda rakiplerle görüşüyor musunuz? Bu konularda ortaklaşa hareket ediyor musunuz?

C. Müşteri ve Bayilerle İlişkiler
- Bayinizin ya da müşterinizin yeniden satış fiyatını tespit ediyor musunuz?

- Bayinizin ya da müşterinizin indirim oranları ve vade gibi satış koşullarına müdahale ediyor musunuz?

- Bayilerinizle imzaladığınız sözleşmelerde bayilerin müşterilerine yönelik satışlarına kısıtlamalar getiriyor musunuz?

- Farklı bölgelerde yetkilendirilen bayilerinizin birbirlerinin bölgesine yaptığı satışlara yasak getiriyor musunuz?

D. Hakim Durumdaki/Piyasa Gücüne Sahip Teşebbüsler
. Aynı konumdaki müşterilere farklı fiyat ve satış koşulları uyguluyor musunuz?

. Müşteriye, satılan bir mal ile birlikte bir başka mal veya hizmeti satın alması konusunda koşul getiriyor musunuz?

. Maliyetlerin altında veya çok üzerinde bir fiyat politikası mı izliyorsunuz?

. Haklı bir gerekçe olmaksızın müşteri veya rakiplere mal arzını kısıyor musunz?

. Rakiplerinizin faaliyetlerini zorlaştıracak bir fiyat politikası izliyor musunuz?

. Bir piyasada sahip olduğunuz finansal ya da teknolojik üstünlüğü, çalıştığınız diğer piyasalarda rakiplerinizin faaliyetlerini zorlaştıracak şekilde kullanıyor musunuz?

ODA VE DERNEKLERE UYARI

E. Teşebbüs Birlikleri
Mektupta bir sektörde faaliyette bulunan teşebbüslerin, çeşitli amaçlar için, oda, dernek, birlik veya başka adlar altında kurulan organizasyonlarda bir araya geldikleri anımsatıldı.

Bu teşebbüs birliklerinin bazı durumlarda, bilerek veya bilmeyerek, rekabeti ihlâl edecek kararların alınmasına öncülük ettikleri belirtildi. İşte bunu anlamanın soruları:

. Teşebbüs birliğinin kuruluş şartnamesinde rekabeti sınırlandırıcı nitelikte herhangi bir hüküm var mı?

. Teşebbüs birliğinin üyeleri üzerinde sahip olduğu yetkiler, üyeler arasındaki rekabeti etkiliyor mu?

. Teşebbüs birliği, üyelerin satış fiyatları ve diğer satış koşulları konusunda kararlar alıyor mu?

. Teşebbüs birliği, üyelerin faaliyet alanlarını kısıtlayan kararlar alıyor mu?

. Üyelerin toplantılar sırasında fiyat, satış koşulları, pazar paylaşımı/müşteri paylaşımı gibi konularda görüşmesi teşvik ediliyor mu?

. Üyelerin faaliyetlerini düzenlemeye dönük belirlenen teknik standartlar üyelerin ticari faaliyetlerini kısıtlıyor mu?

DEĞERLENDİRME
A) bölümüne ilişkin sorularda “Hayır” cevabının çoğunlukta olması, ilgili teşebbüs ya da teşebbüs birliğinin karar ve eylemlerinin rekabet mevzuatını ihlal etme potansiyelinin daha yüksek olduğuna işaret etmektedir. Bu konumdaki teşebbüs ve teşebbüs birlikleri bir uyum programını yürürlüğe koymaları ya da en azından rekabet hukuku ile ilgili danışmanlık/eğitim hizmeti almaları tavsiye edildi.

B, C, D, E bölümlerinde ise, sorulardan herhangi birisi için verilen “Evet” cevabı, ilgili teşebbüs ya da teşebbüs birliğinin rekabet ihlali anlamına gelen bir uygulama içinde olabileceğini gösteriyor. Bu tür bir teşebbüsün ya da teşebbüs birliğinin söz konusu uygulama ya da eylemini rekabet mevzuatı bakımından yeniden değerlendirmesi, ilgili eylemine son vermesi önerildi.