MB tezgah altı faizi hortlattı

Daha ucuz ve kolay likidite elde etmek için mevduat müşterileriyle yeniden masaya oturan bankaların yüzde 8,25-10,50 aralığında olan resmi faiz oranı, tezgâh altında yüzde 13'lere varan oranlara ulaştı

Yeni Şafak'ta yer alan haberde Merkez Bankası'nın uyguladığı para politikası, geçmişte bankalarca yaygın olarak kullanılan tezgah altı faiz uygulamasını hortlattı. Bankalar yeniden pazarlıkla müşterilerine yüksek faizler vermeye başladı. Merkez Bankası'nın uyguladığı para politikasının piyasalarda yol açtığı belirsizlik aynı zamanda tansiyonun yükselmesine de neden oldu. Bankalar mevduat müşterilerine resmi faiz oranlarının çok üzerinde faiz verme yarışına girdi. Özellikle bir ay vadeli mevduatta, yüzde 8,25-10,50 aralığında olan resmi faiz oranı, tezgâh altında yüzde 12,25'i geçti.

KAMU BANKALARI DA YARIŞTI
Kamu bankalarının da bu yarışta özel bankaların gerisinde kalmadığı gözleniyor. Kapışmanın özellikle 100 bin liranın üzerindeki mevduatta hız kazandığı ortaya çıkarken, milyonluk hesabı olan mevduat sahipleri yüksek faiz için bankalarla pazarlık ediyor, 'kim daha fazla verir' diye banka banka dolaşan mevduat sahiplerine bankaların milyon liraya ulaşan mevduatlar için ödediği faiz, tezgâh altında kimi bankalarda yüzde 13'lere ulaştı.

MERKEZ PAHALI SATIYOR
Bankacılık kesimi, MB'nin uygulamalarının bankaları tezgâh altında faizi arttırmaya yönelttiğinin altını çizerken, "MB'dan yüzde 12,5 faizle para alınacağına mevduat müşterisine yüzde 10,5 faiz verip para toplamayı tercih ediyor" değerlendirmesinde bulundular. Bu durum bankalar için MB'ye göre daha düşük faizle kaynak sağlamak anlamına geliyor.

MB'NİN POLİTİKA FAİZİ İKİYE KATLANDI
Yüzde 5,75 olarak belirlediği ve değiştirmediği politika faizinin, piyasadaki faiz oranları nedeniyle fiilen yüzde 10-12 bandında oluştuğu belirtiliyor. MB ise, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 5,75'te tutmaya devam ediyor. MB, görüntüde de olsa faizi arttırmamak için politika faiziyle oynamazken, bankalar bir ay vadeli mevduata tezgâh altında yüzde 12,25-12,5 arasında faiz veriyor.

EKONOMİ ÇEVRELERİ KAYGILI
Yüksek faizin ekonomi üzerinde oluşturduğu etkiye ekonomist ve sanayiciler de tepki gösterdi. Ekonomistler, uygulamanın tüketici kredilerine artı faiz olarak yansıyacağını ve ekonomiyi yavaşlatacağını vurgularken, sanayiciler ise yatırımların olumsuz etkileneceğini belirttiler.

HANE HALKI RİSKİ ARTIYOR
Ekonomist Mustafa Sönmez, faizlerin yükselme eğiliminin tüketici kredilerinin maliyetlerini artıracağını, kredi kartı üzerinden kredi kullanım faizinin yükselteceğini, böylece hane halkı borçluluk oranını artıracağına dikkat çekti. Bu kapsamda 250 milyar liraya ulaşan hane halkı borçluluk miktarının kredi çekilerek ödenmesi durumunda, yüksek faizli krediden dolayı ciddi bir kırılma riski oluşturabileceğini söyledi.

BANKALARA KIYAK GEÇİLİYOR
Prof. Dr. Osman Altuğ da MB'nin faizleri yükselterek dış kaynak girişini artırdığını, ancak bunun da sabit sermaye yatırımı şeklinde değil, sermaye hareketi olarak Türkiye'ye girişini sağladığını söyledi. Bu kapsamda bankalara kıyak geçildiğini dile getiren Prof. Altuğ yüksek faizlerden dolayı yatırımlara ve yatırımcıya kaynak ayrılamayacağını söyledi. Altuğ, dolayısıyla bankaların ellerindeki mevduat sahiplerinden yüksek faizle topladıkları paraları kredilerde yüksek faizli olarak kullandıracağını kaydetti.

EKONOMİK BÜYÜME DURDUR
Prof. Dr. Erdoğan Alkin enflasyon tehlikesinin olmadığı durumda faizlerin yükselmesinin ekonomik büyümeyi durduracağını, yatırım ve tüketim harcamalarını daraltacağını kaydetti. Alkin, MB'nin 2012'de büyümede yaşanması beklenen olası yavaşlamayı sert ya da yumuşak geçiştirme hesabıyla faizleri yükselttiğini belirtirken, "Faizlerin artması para darlığı yaratır. Bu nedenle etkisinin ne olacağını iyi hesaplamak lazım" değerlendirmesi yaptı.

UYGULAMA KANUNA AYKIRI
Prof. Dr. Esfender Korkmaz tezgah altı uygulamasının kredi faizlerine de uygulandığını vurgulayarak, "Mevduata yüksek faiz, kredi faizini de artırır. O zaman ya yatırımcılara kredi verilmeyecek. Yatırım olmayınca büyüme olumsuz et-kilenecek" dedi. Bankaların tezgah altı işlemlerini ve bankaların kartelleşmelerini engellediğini belirten Korkmaz, "Bankalar Kanunu'na da aykırı davranılıyor" dedi.

YÜKSEK FAİZLİ YILLARA DÖNMEYELİM
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi de başından beri yüksek faize karşı olduklarını dile getirerek, yüksek faizin kurlar üzerinde baskı yaptığını kaydetti. Böylece yatırımcının yüksek faiz nedeniyle yatırımdan caydırıldığını ifade eden Büyükekşi, "Biz Türkiye'nin 2023 hedeflerine ulaşması için yatırım ve üretim yapması gerektiğini söylüyoruz. Yatırımın önünün açılması da ancak düşük faiz politikasıyla olur. Tekrar geçmişteki faiz oranları sürecine dönülmemesi gerekiyor" dedi.

FAİZİN CEZASINI İLERİDE GÖRECEĞİZ
Yüksek faizlerin sanayicileri de büyük sıkıntıya koyduğuna dikkat çeken Zorlu Holding Başkanı Ahmet Nazif Zorlu, dünyada faizlerin düştüğü bir dönemde bizde faizlerin yüksek olmasının izahının yapılamadığını belirtti. Zorlu, "2005'li yıllarda yaşanan faiz oranları neticesinde yatırımlardaki olumlu gelişmelerin etkisini bugün görüyoruz. Benzer şekilde yüksek faizin olumsuz etkilerini de önümüzdeki yıllarda görürüz" değerlendirmesi yaptı.

YATIRIMCININ HEVESİ KIRILDI
Nuh Çimento Başkanı Atalay Şahinoğlu, faizlerin yükselmesinin yatırım hevesini kırdığını belirterek, "Bir yatırım projemiz vardı. Şimdi sallantıya girdi. Rötara aldık. Bakıyoruz döviz artıyor, TL artıyor. 'ne yapalım diye düşünüyoruz', 'biraz daha bekleyelim diyoruz', ancak beklemenin olumsuz yansıması daha büyük oluyor. Çünkü bir an önce üretime yönelmek gerekiyor. Ekonomide iki konuda endişe ederim: Psikolojik kriz olacak beklentisi ve gereksiz tüketimin kısılması eğilimi. Bunlar ekonomi için iki önemli tehlikedir" diye konuştu.