BİZE ULAŞIN
Son dakika haberi: Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek katıldığı canlı yayında gündemdeki gelişmeleri değerlendirip önümüzdeki döneme dair mesajlar verdi. Orta Vadeli Program'ın 3 temel bileşenini vurgulayan Bakan Şimşek, kur konusunda "Bizim bir hedefimiz yok" dedi. Altına talebin azalma ihtimalini gündeme getiren Bakan Şimşek ayrıca kredi kullanımına da fiyatlama ve miktar olarak sınırlama getirileceğini belirtti. Bakan Şimşek, Kur Korumalı Mevduat'tan kesin çıkış stratejisi olup olmadığını da yanıtladı. Şimşek, en düşük emekli maaşlarına düzenleme yapılacağının sinyalini verdi.
Bakan Şimşek'in NTV canlı yayınındaki konuşmasından öne çıkan satır başları şöyle:
Şu anda küresel finansal koşulların oldukça sıkışık olduğu bir dönemdeyiz. Küresel ticarette de daralma var. Küresel ekonominin görünümü eski dönemlere oranla nispeten zayıf. Türkiye gibi hikayesi olan ülkeler önümüzdeki dönemde gelişecek.
Programın 3 temel bileşeni var. Bunlardan biri dezenflasyon, yani enflasyonu tekrar makul düzeylere, tek haneye getirecek bir program. Geçiş döneminden sonra çok daha güçlü şekilde bunun sonuçlarını göreceğiz. Dezenflasyon, OVP'nin en önemli bileşeni, en önemli hedefimiz. Birincil önceliğimiz fiyat istikrarı. Enflasyonu tekrar 3 yılın sonunda, 2026'nın sonunda, hedefimiz tek haneye düşürebilmek. Zor bir süreç ama mümkün. Geçmişte başardık, tekrar başaracağız.
Programın ikinci bileşeni mali disiplin. Önümüzdeki 3 seneye baktığımızda depremin, geçmişte aldığımız EYT gibi birtakım kararların etkisiyle bütçede bir miktar bozulma var. Fakat bizim hedefimiz aslında bütçe açığını deprem hariç yüzde 3'ün altına çekmek.
Üçüncü önemli bileşeni yapısal reformlar. Bir taraftan üretken alanlara yatırım yaparken bir taraftan mevcut kaynakları nasıl daha iyi kullanabileceğimize yönelik çok ciddi bir yapısal reform olacak. Bunu takvimlendirdik. Hangi reformu ne zaman yapacağımızı ortaya koyduk. Orada bence çok önemli hususlar var. Ben o konuyu çok önemsiyorum. Çünkü kazanımlarımızı gerçek anlamda kalıcı hale getirecek yapısal reformlardır.
Önce bir ekip kuruldu, gerek Merkez Bankası'ndan... Hazine'de, Merkez Bankası'nda, ilgili yerlerde güçlü bir ekip kurduk. Sonra durum değerlendirmesi yaptık. Enflasyon hedefimizi iddialı bulanlar olabilir, saygı gösteriyorum. Biz mümkün olduğunca o an itibarıyla en gerçekçi rakamları ortaya koymaya çalıştık. Enflasyonla ilgili tahmin değişiklikleri bizim resmi daha iyi anlamamızla ortaya çıktı.
Vatandaşımızı, çalışanlarımızı enflasyona ezdirmeme gibi taahhüdümüz var. Ücret artışlarının, vergilerin enflasyona etkisi oldu. 2024 hedefi belki iddialı bulunabilir ama biz özellikle iddialı ortaya koyduk. İddialı da olsa bu hedefleri gerçekleştireceğimize inanıyoruz.
Bizim bir kur hedefimiz yok, hiçbir zaman olmadı. Tahmin de olmaması lazım. Fakat varsayım yapmanız gerekiyor. O varsayım hep kurala dayalı yapıldı. Biz geçiş döneminde makro göstergeleri farklı düşünüyoruz ama tabii ki yıllık rakamlar farklı.
İç talep önümüzdeki sene yeniden dengelenecek. Kredi üzerinden parasal genişlemeyi sınırlayacağız. Bu, cari açığı aşağıya çekecek. Altın talebi de muhtemelen zayıflayacak çünkü ihtiyaç kalmayacak. Zayıf kur, yüksek enflasyon dönemi geride kalacak.
Kredi kartları, bireysel kredi, taşıt kredisi ve ikinci konut kredisinde sadece faizleri artırarak değil, bankalar üzerinden kredi verme iştahını keserek de kredi büyümesini düşüreceğiz.
1 Eylül itibarıyla yıllık kredi hacmi yüzde 140 civarında artmıştı. Yani enflasyonun 2 katından fazla. Bu kadar yüksek seyreden kredi hacmiyle enflasyonu, cari açığı kontrol altına alamazsınız. Birinci konutta kredilendirme konusunda değişikliğe gitmeyeceğiz. Ancak ikinci, üçüncü konut veya tatil yerlerindeki yerlere ilişkin krediyle biz bunu desteklemeyeceğiz. Krediyi bu alanlarda hem fiyatlama hem miktar olarak ciddi anlamda sınırlayacağız.
İlk defa bu sene milli gelir cari kur üzerinden 1 trilyon doları aşacak. İlk defa belki bu program döneminde, başarılı olursak, Dünya Bankası kriterlerine göre Türkiye yüksek gelirli ülkeler grubuna girecek. Şu anda kişi başı milli gelire göre orta yüksekteyiz.
BAE büyük teveccüh gösterdi ve 51 milyar dolara yakın bir program açıkladı. Bu sene sonundan önce 8,5 milyar dolarlık tahvil ihracı gerçekleşecek.
Toplamda 35 milyar dolarlık bir Dünya Bankası paketi önümüzdeki 3 yıl için Türkiye'ye sunulacak. Bir kısmı özel sektöre, bir kısmı devletin uygulayacağı yapısal dönüşüm programlarına verilecek. Yarısı özel sektöre, yarısı kamuya.
Cumhurbaşkanımız bu programı sahiplendi ve arkasında duruyor. Bu bizim için inanılmaz bir avantaj.
KKM konusunda fazla konuşmayı tercih etmiyorum. Çünkü finansal istikrarı etkileyebilecek potansiyele sahip büyüklükte. Önceliğimiz programı uygulamak, rezerv biriktirmek. Biz bunları başardığımız ölçüde KKM'den çıkış stratejimizi uygulayacağız. Stratejimiz var. Merkez Banka'mız bir adım attı örnek olarak. Biz burada da kademeli gideceğiz. Bütün mevduat sahipleri müsterih olsun. Herhangi bir önemli değişikliğe gitmeyeceğiz. Bugün itibarıyla KKM devam edecek. Biz sadece bankalarımıza dönemsel olarak birtakım hususlarda yönlendirme noktasında makro ihtiyadi bir çerçeve ortaya koyabiliriz.
Biz programı uygulayalım. Buna piyasa karar verecek.
Kur rejimini hükümet belirler ama uygulama Merkez Bankası'nın yetkisinde. Bir geçiş dönemindeyiz. Bu dönemde Merkez Bankası başkanımızla yaptığımız istişarelerde benim edindiğim izlenim şu: KKM'den her gün geri dönüşler var. Dövize dönmek isteyenler var. Biz onlara dövizi arz etmek zorundayız, o anlamda talepleri karşılıyoruz. Merkez Bankası, KKM mevduatlarından dönüşlerde döviz talebini karşılıyor. Merkez Banka'mızın da hükümetin de kur hedefi yok.
Bizim hedef enflasyonu artık dikkate almamız gerekecek. Önümüzdeki dönemde özellikle kayıt dışılıkla mücadele ayağında Merkez Bankası'na bu türden bir dış destek vereceğiz.
Enflasyon yüksekken oynaklığı artıyor, tahmini de, firmaların planlaması da zorlaşıyor. Enflasyon mücadele sadece Merkez Bankası'nın, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın sorumluluğunda değil. Topyekün destek verilmesi gereken, sabırla, kararlılıkla uygulanması gereken bir program. Önümüzdeki dönemde sabırla bu programı uygulamamız lazım. Bu kolay olmayacak, birtakım maliyetleri olacak.
Memurlarla müzakereler yapıldı, toplu sözleşme karara bağlandı. İşçilerimizle yılın başında bağlanmıştı. Emeklilerin en düşük maaşlarının iyileştirilmesine yönelik cumhurbaşkanımızın talimatı oldu. Önemli olan toplumun bütün kesimlerini enflasyona karşı korumamız. Emeklilerimiz, çalışanlarımız bizim için çok önemli. Ama ülkenin imkanları çerçevesinde hareket etmemiz lazım.
Kalıcı refah artışı için üretmemiz, ihracat yapmamız lazım. Başkasının parasıyla, kredi kartı üzerinden, kredi üzerinden zenginlik olmaz. En büyük önceliğimiz yatırım ve ihracat.
