Büyümenin öncü göstergesi sanayi üretimi Eylül ayında yüzde 5.5 geriledi. Uzmanlar üçüncü çeyrekte ekonomide daralma olma ihtimalinin yüksek olduğunu belirtiyor.
Ekonomik büyümenin öncü göstergesi niteliğindeki sanayi üretimi Eylül ayında beklentilerin çok altında gerçekleşti ve üçüncü çeyrek için eksi büyüme sinyali geldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Eylül ayında sanayi üretimi yüzde 5.5 geriledi. Sanayi üretimindeki gerileme 2001 krizinden bu yana en yüksek düzeye çıktı. CNBC-e anketinde Eylül’de yüzde 1’lik düşüş bekleniyordu.
Sanayinin alt sektörleri düzeyinde, madencilik sektöründe üretim yüzde 4.3, imalat sanayi sektöründe yüzde 6.4 azaldı. Elektrik, gaz ve su sektörü endeksi ise üretim artışı yüzde 1.6 oldu.
Eylül’de tekstil ürünleri imalatında yüzde 17.6, taşıt araçları ve karoseri imalatında yüzde 1.7, tütün ürünleri imalatında yüze 29.2, derinin işlenmesi, bavul, çanta vb. imalatında yüzde 23.8, radyo TV haberleşme cihazları imalatında yüzde 19.4’lük düşüş yaşandı.
İŞSİZ SAYISINDA PATLAMA YAŞANIYOR
Türkiye'nin kayıtlı işsiz sayısı Ekim ayı sonunda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16.56 artış gösterdi.
Türkiye İş Kurumu'nun yayınladığı Aylık İstatistik Bülteni'ne göre, sayı olarak işsiz sayısında artış 119 bin 216 kişi oldu. Böylece Ekim itibariyle kayıtlı İşsiz Sayısı 883 bin 933'e çıktı. 2007 yılı aynı ayda işsiz sayısı 719 bin 717 seviyesinde bulunuyordu.
Kayıtlı işsizlerin 616 bin 111'i erkek, 222 bin 822'si ise kadın olarak belirlendi.
Aynı dönemde kayıtlı işgücü sayısı 784 bin 529 kişiden yüzde 18.48 artışla 929 bin 505'e çıktı.
BAŞVURU VE İŞE YERLEŞTİRME
Ekim ayında kuruma başvurular geçen yılın aynı ayına göre yüzde 126,95 oranında azaldı.
Aynı ayda Açık işler geçen yılın aynı ayına göre yüzde 48,22 artarak 15 bin 938 oldu.
İşe yerleştirme geçen yılın aynı ayına göre yüzde 142,31 oranında artarak 12 bin 627 kişiye geldi.
’2001 SONRASI İLK EKSİ BÜYÜMEYİ GÖREBİLİRİZ’
Sanayi üretimi rakamlarını değerlendiren Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erhan Aslanoğlu, “Üçüncü çeyrekte eksi büyüme çıkma olasılığı artmış durumda. Türkiye 2001 krizinden sonra ilk kez eksi rakamları görecek. Büyüme rakamının dördüncü çeyrekte de sıfır veya eksilere gitme ihtimali var. Böyle olursa Türkiye ekonomisinde de resesyon tanımı yapmamız mümkün olacak” dedi.
‘YIL SONU BÜYÜME BEKLENTİDEN DÜŞÜK OLACAK’
Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar Müdürü Ali İhsan Gelberi de “Beklenenin çok altında gelen veri ekonomik büyümenin ciddi oranda azaldığını gösteriyor. Özel sektöre yatırımları olsun hanehalkı harcamaları olsun ciddi şekilde azaldığı görülüyor. 2008 büyümesi beklentiden düşük olacak. 2009’da da iyileşme görülmez ise büyüme hükümetin tahminlerinin çok altında olabilir” diye konuştu.
Temmuz ayında yüzde 3.4 artan sanayi üretimi Ağustos’ta yüzde 4.1 gerilemişti. Dokuz aylık dönemde sanayi üretimi yüzde 2.5 artış gösterdi.
"SANAYİDEKİ KÜÇÜLMENİN TEK NEDENİ KÜRESEL MALİ KRİZ DEĞİL"
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük, sanayi üretiminde 2002 Ocak ve Şubatı’ndan altı yıl sonra, ilk kez 2008’in Ağustos ve Eylül aylarında iki ay üst üste küçülme ortaya çıktığını belirterek, bu gelişmeyi sadece küresel mali krize bağlamanın doğru olmadığını vurguladı.
Küçük, “Sanayimizdeki bu tedirgin edici gelişmeyi tümüyle küresel kriz ile ilişkilendirmek doğru değildir. Sanayi üretimi, 2005 yılından itibaren istikrarsız bir artış seyri izlemeye, adeta alarm vermeye başlamış, ancak buna rağmen, rekabet gücünü destekleyecek tedbirler hayata geçirilmemiştir” dedi.
İSO Başkanı Tanıl Küçük yaptığı yazılı açıklamada, Eylül 2008 Sanayi üretim endeksine ilişkin değerlendirme yaptı. Sanayinin uzun süredir rekabet gücü açısından son derece zor koşullar altında üretim ve ihracatını artırma mücadelesi verdiğini ifade eden Küçük, “2008’de, mevcut problemlere küresel krizin de eklenmesiyle, istikrarsızlığın daha ciddi ve kaygı veren bir yapıya taşındığı görülmektedir. İç talebin çok durgun olduğu bir ortamda, üretim, uzun süredir dış talep ekseninde artışını sürdürmekteydi, ancak veriler, artık bu sürecin de sonuna gelindiğine işaret ediyor” dedi.
"GEÇ ALINAN ÖNLEMLERDEN FAYDA SAĞLANMAZ"
İSO Başkanı Küçük, 2008’in üçüncü çeyreğinde, GSYİH’da 27 çeyrek sonra ilk defa negatif büyüme ile karşılaşılacağını kaydederek, “Dünya ekonomileri küresel krize karşı peş peşe önlem paketleri devreye sokarken, Türkiye, “ince eleyip sık dokuyoruz” diyerek, yine yavaş kalmaktadır” dedi.
Süratle önlem alınmadığı takdirde, önümüzdeki aylarda, daha olumsuz gelişmelerin gündeme geleceğini ifade eden Küçük, geç kalındığında devreye girecek önlem paketlerinden beklenen faydanın sağlanamayacağını ve çok hızlı hareket etmenin gerektiğini söyledi.
"TÜİK VERİLERİ, TÜRKİYE EKONOMİSİNİN KRİZE GİRDİĞİNİ RESMEN İLAN ETMİŞTİR"
Sektörel Dernekler Federasyonu (SEDEFED) Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Akgerman, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2008 Eylül ayı Sanayi Üretim Endeksi verilerinin, Türkiye ekonomisinin krize girdiğini "resmen" ilan ettiğini savundu.
Akgerman, yaptığı yazılı açıklamada, sanayi üretiminin yüzde 5,5, imalat sanayinin de yüzde 6,4 oranında düşmesinin küresel krizin genel etkilerinin beklenen bir sonucu olduğunu belirterek, elektrik ve doğal gaza yapılan son zamların ardından bu düşüşün devam etmesinden endişe duyduğunu ifade etti.
ABD, AB ve Çin'in önlemler paketi açıklarken, krizin Türkiye ekonomisini teğet geçtiğini "iddia edenlere" yönelik olarak, "TÜİK verileri, Türkiye ekonomisinin krize girdiğini resmen ilan etmiştir" değerlendirmesinde bulunan Akgerman, "reel sektör temsilcileri tarafından aylardır dile getirilmesine rağmen hükümetin, bir türlü hayata geçiremediği 'acil' önlemler paketinin 'geç' kaldığını" kaydetti.