Kur riski büyüyor
Küresel finans piyasalarında kriz tehdidi sürerken, Türk bankacılık sektörünün yabancı para açık pozisyonu büyümeye devam ediyor. Bankaların bilanço içi döviz pozisyon açığı Eylül sonu itibariyle 8 milyar dolara yaklaştı.
ANKA’nın Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerinden yaptığı belirlemeye göre Türk bankacılık sisteminin bilanço içi döviz varlıkları yılbaşından bu yılın Eylül sonuna kadar olan dönemde yüzde 14.1 oranında 17 milyar 492 milyon dolar artarak 141 milyar 695 milyon dolar olurken, döviz yükümlülükleri ise yüzde 15.3 oranında 19 milyar 815 milyon dolarlık artışla 149 milyar 484 milyon dolara ulaştı. Bu gelişmelerle bankacılık sisteminin bilanço içi yabancı para pozisyon açığı yılbaşından bu yana net olarak yüzde 42.5 büyüme gösterdi. Bankaların 2006 sonunda 5 milyar 467 milyon dolar olan bilanço için döviz pozisyon açığı, Eylül sonu itibariyle 7 milyar 789 milyon dolara yükseldi.
Anılan dönemde bankaların açık pozisyonunda daha yüksek düzeyler de görüldü. Ay sonları itibariyle bu yıl Ocak’ta 6 milyar 438, Şubat’ta 6 milyar 40 milyon, Mart’ta 6 milyar 775 milyon dolar olan açık pozisyon, Nisan’da 7 milyar 329 milyon dolara çıktı. Mayıs ayında 7 milyar 100 milyon, Haziran’da 7 milyar 722 milyon dolar olan bankaların döviz açığı, Temmuz sonunda 8 milyar 540 milyon dolara kadar yükseldi. Açık pozisyonunu Ağustos ayında hızla kapatarak 6 milyar 988 milyon dolara çeken bankalar, Eylül’de ise yeniden büyüterek kur riski almaya başladılar. Bankacılık sisteminin bilanço içi döviz pozisyon açığı 7 Eylül’de 7 milyar 210 milyon, 14 Eylül itibariyle 7 milyar 83 milyon, 21 Eylül’de 7 milyar 755 milyon ve 28 Eylül itibariyle 7 milyar 789 milyon dolar oldu.
Bankalar, yabancı para cinsinden aldıkları krediler ve diğer döviz yükümlülüklerini karşılayacak miktarda döviz varlığına sahip olmamaları durumunda döviz pozisyon açığı veriyorlar. Bilançolarındaki toplam yabancı para varlıkların döviz yükümlülüklerini karşılamaya yetmemesi nedeniyle oluşan pozisyon açıkları, bankalar üzerinde önemli kur riski oluşturuyor. Kurlarda, özellikle küresel şoklara bağlı olarak öngörülemeyen ani artışlar yaşanması durumunda önceden açığını kapatamayan bankaların mali yapısında ciddi boyutta tahribat ortaya çıkıyor.
-AÇIK, BİLANÇO DIŞI FAZLAYLA DENGELENİYOR-
Bu arada Eylül sonu itibariyle bankaların bilanço dışı varlıklarının 39 milyar 916 milyon, yükümlülüklerinin ise 31 milyar 917 milyon dolar olduğu belirlendi.
Buna göre bankaların bilanço dışı varlık-yükümlülük dengesindeki fazla 7 milyar 999 milyon dolarla, bilanço içi döviz pozisyon açığının üzerine çıktı. Böylece bankaların bilanço içi ve dışı döviz pozisyonlarının neti olan “yabancı para net genel pozisyonu”, anılan tarih itibariyle 210 milyon dolarla fazlaya geçti. 2006 sonu itibariyle 184 milyon dolar fazla veren söz konusu denge, bu yıl ay sonları itibariyle hep açık vermişti.
