'Vergi İadesi' hakkında bilinmesi gerekenler
Şu konuyu netleştirelim. Vergi iadesi zamanı geldi, hangi fişleri kullanıp hangilerini kullanamayacağınızı ve ne kadar vergi iadesi alacağınızı biliyor musunuz? Tecrübelerime dayanarak bu harcamaların detaylarının biraz daha açılmasında fayda olduğunu görüyorum.
Yine bir senenin sonuna yaklaşıyoruz. Malumunuz, yıl sonları ve yeni bir yıla başlangıç, herkes için değişik anlamlar taşır. Kimileri Milli Piyango’dan kazanacağı büyük ikramiye ile yeni bir yaşama kavuşmanın hayallerini kurar, kimileri bir sene daha yaşlanmanın burukluğunu hisseder. Bu dönem çalışanlar içinde oldukça önemli bir dönemdir esasında. Koca bir sene yaptıkları harcamalara ilişkin topladıkları belgeleri işverenlerine ibraz ederek, ne kadar vergi indirimine hak kazandıklarının hesaplarını yaparlar… Yaparlar yapmasına da bu kadar basit değildir vergi indirimi mekanizmasının işleyişi... Çünkü önüne gelen harcama fişini kullanıp, istediğin tutardaki belgeyi ibraz etmek mümkün değildir bu sistemde...
Vergi indiriminin tanımlaması, Gelir Vergisi Kanunu’ nun Mükerrer 121. maddesinde yapılmış. Söz konusu maddede ücretlilerin kendisi, eşi ve çocukları ile ilgili yapmış olduğu eğitim, sağlık, gıda, giyim ve ikamet edilen konuta ait kira harcamalarının vergi indirimine konu edilebileceği ifade edilmiş ve ibraz edilen belge toplamının ücretlinin kümülatif vergi matrahını aşamayacağının altı çizilmiş. Peki 2006 yılı için ibraz edilen belgelerin karşılığında ne kadar vergi indirimine hak kazanıldığı nasıl hesaplanacak. Bu noktada aşağıdaki basit hesaplamayı yapmanız yeterli olacak:
Çalışanların topladıkları belgeler için
3.600 YTL’lik kısmına kadar % 8’i
7.200 YTL’nin 3.600 YTL’lik kısmı için % 8’i, aşan kısmı içinse % 6’sı
7.200 YTL’den fazlasının 7.200 YTL’si için %7’si, aşan kısmı içinse % 4’ü ücretlilerin ödeyeceği gelir vergisinden mahsup edilir veya işverenler aracılığı ile kendilerine nakden ödenir.
Örneğin iş seyahati için Almanya’ ya gittiniz ve dönüşte çocuğunuz için Almanya’ dan hediye olarak bir kazak aldınız. Bu kazağa ilişkin fişi veya faturayı vergi indiriminde kullanmanız mümkün değil. Çünkü vergi indirimine konu edilecek harcamaların Türkiye’ de yapılması, Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle belgelendirilmesi gerekiyor.
HANGİ HARCAMALARINIZI BEYAN EDEBİLİRSİNİZ?
Vergi indirimine konu harcamalar kanunda da belirtildiği üzere eğitim, sağlık, gıda, giyim ve ikamet edilen konuta ait kira harcamalarından oluşuyor. Ancak tecrübelerim bu harcamaların detaylarının biraz daha açılmasında fayda olduğuna işaret ediyor. Çünkü her vergi indirimi dönemi geldiğinde eşime bu konuyu ne kadar yüzeysel olarak anlatsam da bana “ Deterjanın fişinin, havlunun faturasının” bu kapsamda değerlendirilip değerlendirilemeyeceğini sorar. O zaman adım adım gidelim ve harcama kalemlerinin detaylarına inelim.
Eğitim Harcamaları
Spor okullarına yapılan ödemeler, okullara gidiş geliş için ödenen taşıma ücretleri, kitap ve kırtasiye alımına ilişkin harcamalar, anaokulu ve kreşlere yapılan ödemeler, dershanelere ödenen kurs ücretleri, vergi indirimi kapsamındaki eğitim harcamalarına örnek gösterilebilir. Öte yandan periyodik olarak yayımlanan dergiler, günlük gazeteler için yapılan ödemeler, yurtdışında eğitim veren kurumlara yapılan ödemeler ile Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okulların okul aile birliğine veya okul koruma derneğine yapılan bağışlar vergi indirimine konu edilemiyor.
Sağlık Harcamaları
Ücretlilerin kendileri, eşi ve çocukları için yapmış olduğu ilaç harcamaları, sakat arabaları, sağlık malzemesi ve hastane giderleri -ameliyat, muayene, tahlil, diş protez ücretleri, lens ve gözlük alımları (numaralı olma şartıyla) - vergi indiriminde kabul edilen ödemeler. Ancak ücretlinin yaptığı sağlık harcamalarının bir kısmının özel sağlık yada işverenler tarafından karşılanması durumunda sadece ücretlinin kendisi tarafından yapılmış harcamaların vergi indirimine konu edilmesi gerektiğini de unutmamak gerekiyor. Sağlık harcamaları arasında vergi indiriminde beyan edilmeyecek harcamalara ise doktor raporu olmaksızın yapılan cilt sağlığı harcamaları, temizlik ve makyaj malzemeleri ile spor salonlarına yapılan ödemeleri örnek gösterebiliriz.
Giyim Harcamaları
Vergi indirimi mekanizmasında giyim harcamalarının diğer harcamalara oranla daha geniş bir çerçevede değerlendirildiğini söyleyebiliriz. Şöyle ki elbise, ayakkabı, şapka, okul çantası, kemer, çorap, bayan çantaları, iç çamaşırı ve hatta gelinlik için yapılan harcamalar dahi vergi indirimine konu edilebiliyor. Hatta bunlara ilişkin bakım, dikim, onarım, kuru temizleme ve boya harcamaları da vergi indiriminde beyan edilebiliyor. Ancak giyim eşyaları ile ilgili alınan temizlik malzemeleriyle ilgili harcamaları vergi indirimine konu etmek mümkün olmuyor.
Kira Harcamaları
Çalışanların ikamet ettikleri konut ile ilgili yapmış oldukları fiili kira ödemelerinin tamamı vergi indirimine konu edilebiliyor. Ancak bu ödemeleri tevsik edebilmek adına kira kontratının bir fotokopisi ile ödemelere ilişkin banka dekontu yada ev sahibinden ödenen kira tutarını gösteren bir yazının alınması ve kira ödemelerinin kapsadığı dönemin belirtilmesi zorunlu tutulmuş. Öte yandan Kurumlar Vergisi’ne tabi olan iktisadi kamu müesseseleri ile diğer müesseselere ait lojmanlar için ödenen kira bedelleri de vergi indiriminde beyan edilebiliyor. İkamet edilen konuta ilişkin gelecek yıllar için yapılan ödemeler bu kapsamda değerlendirilmiyor. Yurtdışındaki konutlar için yapılan kira ödemeleri ve genel bütçeye dahil kurumlara yapılan kira ödemeleri de vergi indirimine konu edilemiyor.
Gıda Harcamaları
Ücretlilerin yapmış olduğu her türlü yiyecek harcamaları ile sigara ve alkollü içkiler haricinde kalan içecek harcamaları, vergi indiriminde beyan edilebiliyor. Ayrıca otellerden alınan ve konaklama bedeli dışında gösterilen yiyecek ve içecek harcamaları, kurbanlık koyun için yapılan harcamalar da vergi indirimine konu edilebiliyor. Düğünler için yapılan harcamalar ile evde beslenen hayvanların mama ve temizlik malzemeleri için yapılan harcamalar ise vergi indiriminde beyan edilemiyor.
İŞİN PÜF NOKTALARINI KAÇIRMAYALIM
Evet, buraya kadar vergi indirimi için neleri beyan edebileceğinizi inceledik. Bundan sonrasında ise işin ‘püf noktalarına’ göz atalım. Ücretliler vergi indirimine konu harcamaların belgelendirilmesinde Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinden alacakları fatura, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazlara ait satış fişi ve serbest meslek makbuzu ile tevsik edebilirler. Alınan belgeler okunaklı olmalı. Yırtılan, mükellefin kendisi, eşi yada çocukları dışındaki kimseler adına düzenlenen belgeler geçersiz kabul ediliyor. Bir harcama belgesinde vergi indirimine konu olan ve olmayan harcamaların birlikte bulunması durumunda vergi indirimine konu olmayan harcamalar belge toplamından düşülerek kalan harcama tutarı beyan ediliyor. Öte yandan aynı harcama belgesinde harcama çeşidi birden çoksa, bu belge miktarı yüksek olan harcama grubu içerisinde gösteriliyor.
Bir işyerinde çalışan ücretli aynı yıl içerisinde işten ayrılarak başka bir işveren nezdinde çalışmaya başlarsa bu kişi ilgili yıl için vergi bildirimini en son çalıştığı işverene veriyor. Ancak bu noktada çalışanlar daha önce çalıştığı işverenden kendilerine ödenen ücretlerin vergi matrahını, bu matrahtan kesilen Gelir Vergisi’ni ve bu verginin beyan edilmiş olduğunu gösterir bir belgeyi alarak, en son çalıştığı işverene vermek durumunda...
Vergi indirimi uygulamasında işverenlere de bir takım görevler düşüyor. İşverenler, çalışanlar tarafından ibraz edilen belgeleri, bunların geçerli olup olmadığını ve harcamaların vergi indirimi kapsamına girip girmediğini kontrol etmek zorunda. Harcamaların toplamının çalışanın kümülatif vergi matrahını aşıp aşmadığı da işverenler tarafından incelenmek zorunda. Bu kontrollerin işverenler tarafından yapılması sonrasında ise en geç Ocak ayı sonuna kadar vergi indirimine ait bordro düzenlenmesi gerekiyor. Şubat ayı ile izleyen aylarda yararlanılacak indirim tutarları ise bu bordroya yazılarak vergi dairesine ödenecek Gelir Vergisi’nden mahsup edilecek ve muhtasar beyannamenin verileceği tarihe kadar ücretlilere ödenecek.
Durum genel olarak böyle... Uzunca zamandır yazılıp çizildiği gibi bu sene, yaptığımız harcamalar için vergi iadesinde kullanılmak üzere belge toplayacağımız son yıl olacak belki de. Umarım bu ‘kapanış’ için aklınıza takılan sorulara çözüm bulabilmişsinizdir.
Herkese mutlu yıllar...
25/12/2006
Haber Gönder
