BİZE ULAŞIN
Enis Senerdem
BBC Turkish Service
Tüketici kredilerinde hem mevcut kredilerin geri ödenmesini, hem de yeni alınacak kredilerin vade ve taksit şartlarını iyileştirecek bir dizi yeni düzenleme yürürlüğe giriyor.
Başbakan Binali Yıldırım'ın Ekonomi Koordinasyon Kurulu toplantısının ardından açıkladığı yeni düzenlemelerin son yıllarda ekonominin lokomotifi haline gelen iç talebi yeniden canlandırması ve büyümeye hız kazandırması hedefleniyor.
Tüketici kredilerine gelen yenilikler neler? Genel ihtiyaç kredilerinde vade limiti 9 aydan 12 aya çıktı. Kredi kartı borçları 72 ay vadeye kadar yayılarak yeniden yapılandırılabilecek. Tüketici kredilerindeki vade limiti 36 aydan 48 aya çıkarıldı. Konut kredilerinde asgari peşinat şartı yüzde 25'ten yüzde 20'ye indi. Peki, hükümet neden şimdi böyle bir paket açıklama ihtiyacı hissetti?
Ekonomi profesörü ve Milliyet gazetesi köşe yazarı Güngör Uras, açıklanan tedbirlerle ekonomide 15 ila 20 milyar TL'lik ilave harcama imkânının doğacağını ifade ediyor.
Ancak Uras, yeni kolaylıkların hanehalkı borçlanmasına dayalı büyüme trendini devam ettireceğini de hatırlatıyor.
BBC Türkçe'ye konuşan Uras, "Daha önce kredi kartlarına ve tüketici kredilerine getirilen sınırlamalarla hanehalkı harcamaları 15 milyar lira civarında azalmıştı. Şimdi o kaybın geri alınması hedefleniyor" diyor.
2013 ve 2014 yıllarında Türkiye'deki kredi büyüme hızının çok artması sonucu o dönem ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı olan Ali Babacan'ın öncülüğünde bir dizi tedbir alınmış ve kredi kartlarının taksit sayısı azaltılıp, konut kredilerindeki asgari peşinat oranı yükseltilmişti.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) verileri, tüketici kredilerindeki büyüme hızının uzun süredir yüzde 10'un altında seyrettiğini ve 2016'da da yüzde 5'in altına kadar gerilediğini gösteriyor.
Güngör Uras, "Kredi tedbirleri alınırken cari açık sorunu vardı. Şimdi deniliyor ki cari açık azaldı. Harcamaları arttırıp ekonomiye destek için yapılan bir düzenleme ancak büyümeye pek bir şey sağlamaz" diyor.
Alınan tedbirler arasında kredi kartları da önemli yer tutuyor.
Kredi kartı borçlarının yeniden yapılandırılarak 72 ay vadeye kadar yayılmasıyla, borcu takibe düşmüş kredi kartı sahiplerinin rahatlatılması amaçlanıyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) verilerine göre kredi kartlarındaki büyüme hızı, Babacan döneminde alınan tedbirlerle hız kesmiş hatta daralmaya başlamıştı.
2015'in ortalarından itibaren kredi kartı borçlarında bir yükseliş gözlense de bu oran harcamaları yeteri kadar artıracak düzeyde değildi.
Kredi kartlarıyla ilgili yeniden yapılandırma kararının bir diğer gerekçesi ise takibe düşen kart borçlarının hız kesmiyor olması.
Bankaların takipteki kredi kartı alacaklarının toplam kart borçlarına oranı yüzde 10'lara yaklaşmış durumda.
Bugün bankaların kullandırdığı her 100 TL'lik kredi kartı borcunun 9TL'si geri ödenemiyor.
Kart borçlarının 72 ay vadeye yayılmasıyla bu soruna da çözüm getirilmesi hedefleniyor.
Eski Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Fatih Özatay ise normal şartlarda kredilerde sağlanacak kolaylıklarla iç talebin canlandırılmasının yatırımları da arttıracağını ve ekonomiye ivme verebileceğini belirtse de, Türkiye'de durumun farklı olduğu görüşünde.
BBC Türkçe'ye konuşan Özatay, "İyice tüketime ve borçlanmaya dayalı bir ekonomiye dönüşme riski var. Yatırımlar artmıyor. Ama yatırımlardaki durgunluğun nedeni tüketimdeki yavaşlama değil. Daha derin sorunlar var" yorumunu yapıyor.
Türkiye'deki siyasi riskler ve yatırımcıların gözündeki hukuk devletinin işlerliğine dair kuşkular yatırımların önündeki en büyük engel olduğunu söyleyen Özatay, "Sorun sistemle alâkalı" diyor.
