BİZE ULAŞIN
Ham petrol sıvı hâlde, işlenmemiş, rafine edilmemiş petroldür ve birçok sektör için elzem bir kaynaktır. Sanayi, otomobil, enerji, ilaç, kimya, kozmetik, enerji ve ulaşım bu sektörlere örnek olarak gösterilebilir. Petrol çeşitlerinin 150’den fazla olmasına karşın finans piyasalarında en çok kullanılan türlerin Brent, WTI ve Umman olduğu söylenebilir. Brent Kuzey Denizi’nden, WTI Orta Amerika’dan, Umman da Orta Doğu’dan çıkarılmaktadır. Bu petrollerin çıkarıldıkları yerler gibi işlem gördükleri borsalar da farklılık göstermektedir. Brent petrol ICE (Kıtalararası Emtia Borsası) üzerinde, WTI petrolü NYMEX (New York Ticaret Borsası) ve CME (Chicago Ticaret Borsası) üzerinde, Umman ise DME (Dubai Ticaret Borsası) üzerinde işlem görür.
Petrole yapılan yatırım direkt olarak petrole değil onun türev ürünlere yapılabilir. Petrol hisse senedine yatırım yapmak için forex, vadeli işlem sözleşmeleri (futures), CFD’ler, yatırım fonları (ETF) ve opsiyonlar gibi birden fazla yol vardır. Petrol hisse senedine yatırım yapmak oldukça karışık bir işlem olduğu için destek alınması tavsiye edilir. Ülkemizde petrol hisse senedine yatırım yapmak için petrol varantları kullanılır. Vadeli işlem sözleşmeleri aracılığıyla olan yatırım ise Uluslararası Piyasalar üzerinden yapılabilir. Bunun için gerekli olan alt limitin 1000 dolar civarında olduğu bilinir. Ancak söz konusu limit aracı kurumlara göre farklılık teşkil edebilir.
Vadeli işlem sözleşmeleri olarak bilinen Futures sözleşmenin taraflarına, standart hâline getirilmiş belli bir orada ürünü belirlenmiş bir tarihte muayyen bir fiyattan alma veya satma hakkı veren sözleşmelerdir. CFD’ler yani fark kontratları hisse senedi, emtia, endeks gibi varlıkları fiilen elde etmeden, yalnızca fiyat beklentilerinin alınmasına ya da satılmasına olanak veren vadeli araçlardır. Daha az sermaye ile daha çabuk ve kolay işlem yapılmasını sağlayabilir. Opsiyon ise belirlenmiş bir finansal varlığın yine belirlenmiş bir vadede ve fiyatta alma ve satma hakkının verilmesidir. Satıcısına da alma ya da satma yükümlülüğü doğurur. Varant işlemler ise elinde dayanak varlığı ya da göstergesi olan kişiye önceden belirlenmiş fiyat üzerinden muayyen bir tarihte veya muayyen bir tarihe kadar alma ya da satma hakkı tanır. Fiyatın yükselmesi bekleniyorsa alım varantıyla, düşmesi bekleniyorsa satım varantıyla işlem yapıldığı görülür.
Borsada petrole yatırım vadeli piyasalar üzerinden ve Forex piyasası üzerinden olmak üzere ikiye ayrılır. Forex piyasasında, dünyanın her yerinden kurumsal ya da bireysel fark etmeksizin bütün yatırımcılar işlem yapabilir. Bu piyasa üzerinden yatırım yapmak için öncelikle Forex hesabı açılır. Ancak hesabı açmadan önce bir deneme hesabının kullanılması gerekir. Deneme hesabında en az altı gün içerisinde en az elli işlemin gerçekleştirilmesi beklenir. Alt limit 50.000 liraya denk gelecek kadar döviz olarak belirlenmiştir. Bu piyasada birçok petrol ürünü ve petrol türevi ürünleri işlem görmektedir. Brent, ham petrol, fuel-oil ve benzin bu ürünlere örnek gösterilebilir. Ürün çeşitliliğinin fazla olmasına karşın yatırımların yaklaşık olarak üçte ikisinin Brent petrol üzerinden gerçekleştiği söylenebilir.
Vadeli piyasalar üzerinden gerçekleşen yatırım ise Uluslararası Piyasalar hesabının açılmasıyla yapılabilir. Uluslararası Piyasalar’da hesap açmak için belirlenen alt limit yaklaşık olarak 1.000 USD’dir. Bu hesap sayesinde petrol vadeli kontratlarda işlem gerçekleştirilebilir. Vadeli piyasalardaki petrol kontratları organize borsalarda işlem görür. Bu, alıcısının da satıcısının da belli olduğu anlamına gelmektedir.
Petrol fiyatlarını etkileyen faktörler arz ve talep yönünden olmak üzere ikiye ayrılır. Arz yönünden etkileyen faktörler:
Talep yönünden etkileyen faktörler:
