Eksik istihdam nedir? Eksik istihdam nasıl hesaplanır, türleri nelerdir?
Bir ekonomide üretim faktörlerinin tamamının üretime katılamadığı durum eksik istihdam olarak tanımlanır. Aslında eksik istihdam kavramı, çalışanın eğitim, deneyim, yetenek ve işe müsaitlik anlamında verimliliğinin ölçüsüdür. Eksik istihdam, Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından iki kategori altında incelenir. Eksik istihdam nedir ve türleri nelerdir?
İçindekiler
- Eksik istihdam nedir?
- Eksik istihdam türleri nelerdir?
- Eksik istihdam nasıl hesaplanır?
İstihdam, belirli bir zaman aralığında iş gücüne katılanları ifade eder. Kişi, belli bir ücret karşılığında bir yerde çalışıyorsa istihdama dahil olmuş olur.
İstihdamın farklı türleri vardır. İktisat bilimine göre istihdam;
- Tam istihdam,
- Eksik istihdam ve
- Aşırı istihdam olmak üzere 3’e ayrılır.
Eksik istihdam nedir?
Eksik istihdam, en temel anlamıyla verimsizliği anlatır. Çalışanlar ya deneyim, eğitim ve yeteneklerinin altında bir iş yaparlar ya da zamanları olmasına rağmen normal çalışma süresinden daha az çalışmak zorunda kalırlar. İş gücü gerektiği gibi değerlendirilemez.
Özellikle tarımsal üretimin ağırlıkta olduğu ve işsizlik sigortası gibi sosyal güvenlik haklarının gelişmediği ülkelerde eksik istihdam oranı yüksek olur.
Bir doktorun garsonluk yapması ya da tam saat çalışabilecek birinin iş bulamadığından dolayı yarı zamanlı çalışmak zorunda kalması eksik istihdama örnektir.
Eksik istihdam türleri nelerdir?
Uluslararası Çalışma Örgütüne göre eksik istihdam iki kategoriye ayrılıyor:
- Zamana bağlı eksik istihdam
- Yetersiz istihdam
Zamana bağlı eksik istihdam
Tam zamanlı çalışmak istediği halde yarı zamanlı çalışmak zorunda kalan kişiler bu kategoriye girer. Haftalık 40 saat ve altında çalışma süresi olanlar bu kapsamda değerlendirilir.
Yetersiz istihdam
Mevut durumda çalışan fakat donanımın altında işler yapan kişiler yetersiz istihdam olarak değerlendirilir. Bu kişiler, daha iyi iş, yüksek mevki veya yüksek ücret gibi olumlu şartlarla karşılaştıklarında iş değiştirmek isteyebilir.
İşsizlik ile eksik istihdam farklı kavramlardır. Eksik istihdamda sayılan kişiler, ulusal ve uluslararası istatistiklerde işsiz olarak tanımlanmaz. Bu yüzden işsizlik oranına negatif bir katkıları yoktur.
Öte yandan eksik istihdam oranın yüksek olması, iş gücü verimliliğinin düşük olduğunu gösterir.
Eksik istihdam nasıl hesaplanır?
Eksik istihdam hesaplamak için belli bir formül vardır. Bu formülle eksik istihdam oranı net bir şekilde ortaya çıkar.
Eksik istihdam hesaplama formülü:
Eksik istihdam oranı = (Eksik istihdamdaki kişi sayısı / iş gücü) x 100
