BİZE ULAŞIN
Enflasyon, kendi kendini de yaratabilen ancak temelde başka sebeplerle başlayan olumsuz bir durumdur. Enflasyon ile mücadele edilmezse yıkıcı sonuçları olabilir. Enflasyon yükselirse ne olur? Enflasyonun sonuçları nelerdir?
Enflasyon, mal ve hizmet fiyatlarının genelinde yaşanan ve sürekli olan artıştır. Enflasyona sebep olan birtakım faktörler vardır. Bunlar temelde 3 grupta toplanır ve bu nedenle enflasyonun nedenleri de 3 kategoride incelenir.
1. Maliyet enflasyonu: Maliyet enflasyonu, üretim için gerekli olan maliyetin artması sonucunda piyasadaki fiyatların da artmasıdır. Maliyet artışı beşeri veya doğal nedenlerle meydana gelebilir. Örneğin; bir doğal afetin yaşanması veya döviz kurunun sürekli dalgalanması maliyet enflasyonu yaratır.
2. Talep enflasyonu: Piyasadaki fiyatların istikrarlı seyretmesinin sebebi arz talep dengesidir. Bu denge bozulduğunda, arz oranı talebe yetişemediğinde piyasa fiyatları da artmaktadır. Talep enflasyonuna müdahale etmek daha kolaydır. Faiz oranlarının artırılması ile talep baskılanır ve üretim miktarının talebe yetişmesi sağlanır.
3. Beklenti enflasyonu: Enflasyon, bir süre sonra kendi kendini doğurur. Enflasyon oranının devam edeceğine veya artacağına yönelik beklenti, fiyatların artmasına neden olur. Bu tür bir enflasyonla başa çıkmanın yolu piyasada güven ortamı yaratılması ve belirsizliğin önlenmesidir.
Enflasyon, piyasaya zarar veren bir durumdur. Enflasyona bağlı olarak şunlar ortaya çıkar:
Enflasyon, ülke ekonomisinin büyümesi açısından da önemlidir. Bu nedenle yüksek olmayan oranlardaki enflasyon tercih edilen bir durumdur. Bu enflasyon ılımlı enflasyondur. Ancak ılımlı enflasyon yüksek enflasyona dönüştüğünde piyasaya zarar vermeye başlar. Enflasyon için önlem alma gereği doğar.
Ardı ardına yapılan yanlış hamlelerle enflasyonun giderek artması hiperenflasyonu doğurur.
Bu durum meydana geldiğinde aşağıdaki maddeler ortaya çıkar:
Bazen enflasyon %50’den fazla yükselir ve hiperenflasyon ortaya çıkar. Böyle bir durumda paranın değeri oldukça düşer ve ülke ekonomik kriz yaşar. Hiperenflasyon görüldüğünde bireyler paralarını bankadan çeker ve stokçuluk yaparlar. Böyle bir panik hali bankaların işlerinde aksamaya neden olur. Pek çok şirket ve bankada iflas görülebilir.
Enflasyonun düşürülmesi için çeşitli yaptırımlar uygulanır. Bunlardan ilki faizleri artırmaktır. Faiz artırımı, talebi düşürerek talep enflasyonunu düşürür. Ancak faiz artırımının işe yaramadığı durumlar da vardır. Eğer enflasyon beklentisi ile yeni enflasyonlar yaşanıyorsa, piyasada güven ortamı oluşturmak gerekir. Bunun için merkez bankasının bağımsız olması gerekir. Merkez bankasının doğru hamleleri atması, enflasyonu kontrol altına alması için önemlidir.
