BİZE ULAŞIN
SMMM Serpil DAŞTAN
MATAŞ Grup A.Ş.
Muhasebe Finans ve İnsan Kaynakları Müdürü
Çin Halk Cumhuriyeti’nin Wuhan kentinde ortaya çıkan, tüm dünya ile birlikte ülkemizi de etkileyen Corona virüs (COVID-19) nedeni ile mücadele kapsamında tüm sektörlerde ekonomik daralma yaşanacağını tahmin etmek zor değildir.
Ülkemizde de bu salgın gibi olağanüstü durumlarda ekonomik durumu etkileyecek faktörlerin olması halinde kısmen işverenleri rahatlatacak 4447 sayılı Kanunun EK 2’inci maddesinde kısa çalışma ödeneği uygulaması bulunmaktadır. Kısa çalışma ödeneği hakkında merak edilen konuları aşağıda bulabilirsiniz.
1.Kısa Çalışma Ödeneği
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği başlıklı EK 2’inci maddesinde genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısman geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilir.
Kısa çalışma ödeneği işyerinin haftalık çalışma sürelerinin geçici en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere (Cumhurbaşkanlığı kararı ile 6 aya uzatılabilir) sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.
Haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azalması demek 6 iş günü çalışmanın yapıldığı bir iş yerinde 4 gün çalışma yapılması anlamına gelmektedir.
2.Kısa Çalışma Ödeneği Yararlanma Koşulları
a.İşyerinde kısa çalışma uygulanabilmesi için işverenin genel ekonomik sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebepler işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞKUR’a veya varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına bildirir. Yapılan başvuru İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin belirlenmesi ve işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihten önce; son 120 gün hizmet akdine tabi olup, son 3 yıl içinde en az 600 gün prim ödeme koşulunu sağlamış olması koşulu var iken yaşadığımız sıkıntılı günlerde bu koşul son 60 gün hizmet akdine tabi olup, son 3 yıl içinde en az 450 gün prim ödeme olarak değiştirilmiştir.
b.İşveren durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir. İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda, kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılır.
c.İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygunluk tespiti tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanacak işçi listesinin değiştirilmesine ve/veya işyerinde uygulanan kısa çalışma süresinin arttırılmasına yönelik işveren talepleri, yeni başvuru olarak değerlendirilir.
d.Uygunluk tespiti için Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan iş yerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde, iş yerlerinin sadece bu kapsamda olup olmadığına ilişkin belgeler istenebilir. Örneğin işletme ruhsatı…
e.İşverenlerin yönetimsel kararları çerçevesinde faaliyeti durdurulan veya azaltılan iş yerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde ise, durumu ortaya koyacak ilgili belgeler bulunmalıdır. Örneğin Yönetim Kurulu Kararı, Ortaklar Kurulu Kararı …
3.Kısa Çalışma Ödeneğinin Miktarı ve Ödenmesi
a.Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’dır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez. Bu kapsamda 1.752,40TL ile 4.380,99TL aralığında kısa çalışma ödeneği yapılmaktadır.
b.Aşağıdaki tabloda personelin aldığı brüt maaş ve kısa çalışma karşılığı alacağı maaş tutarı örnekleri mevcuttur.
c.Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için devlete herhangi bir borcu olmayan işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde PTT Bank aracılığıyla yapılmaktadır.
d.Kısa çalışma yapılan süreler için, kısa çalışmaya tabi tutulan işçiler adına SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesi “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilir.
e.Ödenekten yararlanan işçi, işsizlik sigortasından yararlanmak için 4447 sayılı Kanunda öngörülen koşullar gerçekleşmeden işsiz kalırsa, ödeneği aldığı süre düşüldükten sonra, daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar işsizlik ödeneğinden yararlanacaktır.
f.Uygulamaya tabi işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve ödenek miktarı, uygulama süresiyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenecektir.
g.İşbu ödenek nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir veya temlik edilememektedir.
4.Kısa Çalışma Ödeneği Kapsamında Fazla veya Yersiz Ödemelerin Tahsili
İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilecektir.
5.Kısa Çalışma Ödeneği Alınan Süre İçin Ödenen Primler
İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için genel sağlık sigortası primleri ödenmektedir. Söz konusu dönemde kısa ve uzun vadeli sigorta primleri aktarılmaz.
6.Kısa Çalışmanın Erken Sona Ermesi
İşverenin, kısa çalışma uygulaması devam ederken, normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirmesi zorunludur.
Bildirimde belirtilen tarih itibariyle kısa çalışma sona erer. Geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.
7.Kısa Çalışma Ödeneğinin Kesilmesi
Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâh altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.
8.İşverenin Kayıt Tutma Zorunluluğu
Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde ibraz etmek zorundadır.
9.Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Kısa Bilgiler;
a.İşveren kısa çalışma ödeneği uygulanan dönemde 4857 sayılı kanunun 25/II bendinde yer alan sebepler haricinde işçi çıkaramazlar.
b.İşveren 3 aylık kısa çalışma ödeneği sonrasında işçinin iş akdini fesih ederse personele kıdem ve ihbar tazminatı ödemek durumunda kalır.
c.Kısa çalışma ödeneği uygulanan dönemde işçi sigorta primleri eksik gün gösterileceği için emeklilik hesabında bu dönemler dikkate alınmayacaktır.
d.Kısa çalışma ödeneğinin alındığı süre boyunca işçi için genel sağlık sigortası primi ödenecektir.
e.Kısa çalışma ödeneği işsizlik fonundan karşılandığından kısa çalışma ödeneği alan işçi, ileride işten ayrıldığında 3 aylık yapılan kısa çalışma ödeneği işsizlik maaşından mahsup edilecektir.
f.Şirketin her bir SGK sicil numarasında göre kısa çalışma ödeneğine ayrı ayrı başvuru yapılması gerekmektedir. Kurum verilen dilekçelere 60 gün içerisinde cevap vermek zorunda olup bu süre içerisinde personellere ödeme yapılmayıp onay alındığında geçen süre topluca ödenir.
g.Kısa çalışma uygulamasından yararlanmak için asgari çalışan sayısı şartı yoktur. Kısa çalışma uygulaması yapılan tüm işçiler için başvuru yapılmasında engel bir husus bulunmamaktadır. Ancak emekli personeller bu ödenekten işsizlik prim kesintileri olmadığı için yararlanamazlar. Prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın koşullara uyan her çalışan kısa çalışma ödeneğinden faydalanır. İşyerinin kısa çalışma yapması için personel sayı kısıtlaması yoktur. Ancak kısa çalışma ödeneği yapıldığı süre boyunca işten çıkarma olmamalı ve sayı düşmemelidir.
h.İşverenler daha önce farklı bir gerekçe ile kısa çalışmada ödeneğinden yararlanıyorsa, Covid-19 kapsamında kısa çalışmadan yararlanabilirler.
Yukarıda açıklanan şartları taşıyan işverenler kısa çalışma ödeneğinden 23.03.2020 tarihinden itibaren İŞKUR’un özel olarak oluşturulan elektronik posta adreslerine gerekli belgeler gönderilmek suretiyle yararlanabilirler.
serpildastan@matasgrup.com.tr 27 Mart 2020
Kaynak :https://www.iskur.gov.tr/isveren/kisa-calisma-odenegi/genel-bilgiler/
https://www.iskur.gov.tr/isveren/kisa-calisma-odenegi/sikca-sorulan-sorular/
