BİZE ULAŞIN
Bir devletin, halkının her adımını dijital olarak takip edip, bireylerin aldığı kararları genel ahlak ve düzene uyup uymadığına göre değerlendirip vatandaşlarına kişisel ‘kredi notu’ vermeye başlayacağını söylersek ne dersiniz? ‘Günaydın, bunu zaten yıllardır pek çok ülke yapıyor’ diyebilirsiniz ve bunda da yerden göğe kadar haklı olursunuz. Ancak bugüne kadar dünyanın farklı ülkelerinde gerek sosyal medya ve gerekse insanların gerçek dünyadaki faaliyetlerinden toplanan bilgilerle çoğunlukla gayri resmi olarak yapılan bu tür takipler artık resmi olarak yapılmaya başlanıyor. Gazete Habertürk'ten Mahmut Sancak'ın haberine göre 2010 yılından beri konu üzerinde çalışan Çin, 2020’den itibaren ülke çapında vatandaşlarına ‘kişisel kredi notu’ vermeye başlayacak.
Dört kademeli sınıflandırma
Mobil cihazlara yüklenecek bir uygulama ile vatandaşlarla iletişime geçecek olan sistem son yedi yıldır Çin’in Jiangu bölgesinde pilot proje olarak test ediliyor. Bazı düzeltme ve eklemelerle zenginleştirilen sistemin 2-3 yıla kadar ülke genelinde kullanılacak seviyeye geleceği belirtiliyor. Buna göre tamamlandığında ‘Sosyal skor’ olarak adlandırılması beklenen sistem, insanları, hem sanal dünya hem de gerçek hayattaki yaşantılarını takibe alarak davranışlarının yasal ve ahlaki normlara uygunluğuna göre puanlandıracak. Bu puanlar ise A, B, C ve D olarak dört farklı kademede derecelendirilecek. A, 1050 puan ve üzerinde notu olan dürüst ve örnek insanlardan oluşacak. D kategorisini ise notu 599 puandan düşük, diğer bir ifadeyle ahlaksız ve güvenilmez insanlar oluşturacak. Puanlama ise başta sosyal medya olmak üzere kullanıcıların sanal dünyadaki paylaşımlarından yola çıkılarak yapılacak. İnternet ortamında yalan beyanda bulunmak, uygunsuz açıklama ve fotoğraf paylaşımı gibi davranışların her biri 50 puana kadar kesinti anlamına gelecek.
Kararı yazılımlar verecek
Ancak yeni sosyal skor sistemiyle gerçek hayat da incelenecek. Yaya olarak karşıdan karşıya geçerken yaya geçidinden mi geçildi yoksa araçların arasına mı dalındı? Faturalar zamanında ödendi mi? Günde kaç saat bilgisayar oyunu oynuyorsunuz? Bunlar skoru düşürebilecek kriterler. Ancak toplumda başkalarına yardım edenler, yaşlı anne babasına destek olanlar ve hatalı davranışta bulunanları ihbar edenlere ek puanlar gelecek. Kredi durumu uygulama üzerinden anlık olarak vatandaşlara bildirilirken iyi davrananlara övgü, kötü davrananlara ise uyarı mesajları gönderilecek. Kimin iyi kimin kötü olduğuna yazılımların karar verecek olması ise insanlık tarihinde yeni bir sayfa açacak.
Skorlar uygulama üzerinden bildirilecek
Çin ‘sosyal skor’ sistemine geçiyor.
Sistem 2020 yılında devreye girecek.
Sanal ve gerçek hayat takibe alınacak.
Davranışlara göre puanlama olacak.
Notlar mobil uygulama ile iletilecek.
Uyarı veya övgü mesajı geçilecek Notu iyi olana ayrıcalıklar sunulacak.
Notu kötü olan düşük hizmet alacak.
700 milyonluk proje
Çin 1.4 milyarlık nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesi durumunda. Uygulamaya girecek ‘sosyal skor’ sistemiyle ilk etapta 700 milyon kişi kapsama alanına girecek.
