BİZE ULAŞIN
Hisse senetleri, şirketlerin sermaye paylarından bir kısmını içeren varlıklardır. Hisselerini halka arz eden şirketlerin sermaye paylarının bir kısmı borsada işlem görür. Bu hisse senetlerini borsadan alıp satmak ise hisse senedi yatırımıdır. Hisse senedi yatırımı pek çok kişinin birikimini değerlendirme yöntemidir. Pek çok kişi şirket yatırım hareketlerini, mali bilançolarını ve hisse senedi değerlerini takip ederek bu şirketlerin hisse senetlerini alıp satar. Menkul kıymetlerden biri sayılan hisse senedi nedir? Hisse senedi nereden alınır?
Hisse senedi, menkul kıymetler cinsinden bir yatırım aracıdır. Menkul kıymetler taşınabilir malları ifade eder. Bu yatırım araçları, şirketlerin halka arz ettiği ortaklık paylarıdır. Şirketin anaparasından eşit ölçüde pay taşırlar. Bir hisse senedinin değerini, şirketin kazancı ve politikaları belirler. Bir hisse senedi tek başına kazanç getirmez. Bu hisse senedinin değerlenmesi, yani ait olduğu şirketin büyümesi ve karının artması yatırımcıya kazanç sağlar.
Hisse senedi yatırım dünyasında kağıt olarak da isimlendirilir. Borsadan kağıt almak ve satmak dendiğinde kastedilen şey hisse senedi alıp satmaktır. Bu şekilde hisse senedine yatırım yapmak birikimi değerlendirmenin ve pasif gelir elde etmenin bir yoludur.
Hisse senetlerine yatırım yapıldığında alınan kağıtlar doğrultusunda şirketlerle ortaklık kurulur. Bu ortaklıkta sahip olunan hisse senetlerinin değerince kazançtan da pay alınır. Hisse senetlerine yatırım yapmak bu nedenle en çok tercih edilen yatırım yöntemlerinden biridir.
Hissesi alınan şirket eğer iyi değerlendirildiyse yatırımcı risk oranının da farkına varır. Böylece kazanç veya kayıp olasılıkları doğru bilinir.
Hisse senetleri yatırımcılarına tanıdıkları haklar ve imtiyazlarla çeşitlere ayrılır. Bu hisse senetlerinin ne ifade ettiğini bilmek yatırım yaparken önemlidir. Hisse senetleri türleri aşağıdaki gibidir:
1. Adi hisse senedi: Yatırım yapılan hisse senetlerinin çoğu bu tür bir hisse senedidir. Adi hisseler sahiplerine kar payı alma ve şirket kurullarında oy kullanma gibi haklar tanır. Eğer şirket esas sözleşmesinde farklı bir söylem yoksa bütün hissedarlar eşit haklara sahip olur.
2. İmtiyazlı hisse senedi: Diğer adı altın hisse senedidir. Sahiplerine daha fazla hak tanır. Bu hisse sahipleri adi hisse sahiplerinden daha öncelikli olarak kar payı alır.
3. Nama yazılı hisse senetleri: Bu senetler isme özel çıkarılır. Ortaklık payını temsil eder.
4. Hamiline yazılı hisse senetleri: Bu hisse senedinde isim bulunmaz. Anonim hisselerdir. Borsadaki hisse senetleri hamiline yazılı senetlerdir.
5. Small Cap, Mid Cap, Large Cap hisse senetleri: Small Cap hisse senetleri sermayesi küçük olan şirketlerin hisseleridir. Mid Cap orta düzeyde sermaye büyüklüğünü ifade eder. Large Cap ise büyük sermayeye sahip şirketlerin hisse senetleridir.
6. Değer hisse senedi: Hızlı bir büyüme beklenmeyen, ancak istikrarı yüksek olan, stabil, güvenilir ve büyük sermayeli tanınmış şirketlerin hisse senetleridir.
7. Büyüme hisse senedi: Hızla büyümesi beklenen, ekonominin büyümekte olduğu ülkelerde ve düşük faiz oranlarının olduğu piyasada hızlı büyüme seyreden şirketlerin hisse senetleridir.
8. Halka arz hisse senetleri: Şirketlerin sermayelerinden bir bölümünü eşit paylara bölerek halka sunduğu hisse senetleridir. Borsadaki pek çok yatırımcı halka arz edilen hisse senetleriyle yatırım yapmaktadır.
9. Temettü hisse senetleri: Şirket kazancından kar payı alınan hisse senetleridir.
10. Temettü vermeyen hisse senetleri: Kar payı alınmayan, yalnızca piyasa değer artışı ile değer getiren hisselerdir.
11. Döngüsel hisseler: Ekonomideki dalgalanmalardan etkilenen, bu dalgalanmalara paralel ve güçlü bir şekilde değeri değişen hisselerdir.
12. Döngüsel olmayan hisseler: Ekonomideki dalgalanmalardan fazla etkilenmeyen, dolaylı yönde etkilense de büyük çaplı bir değişim yaşamayan, hatta ekonomik piyasanın tersi yönünde hareket gücü olan hisselerdir.
13. Mavi çip hisse senedi: Köklü, tanınmış, büyük çaplı sermayesi olan ve alanlarında liderlik eden şirketlerin hisse senetleridir. Bu hisse senetleri çok fazla kar getirmez ancak istikrarlı bir şekilde değerlenir.
Hisse senetleri aracı kurumlarda bir hesap açarak alınıp satılır. Hisse senedi alım satım için aracı olan kurumlar Sermaye Piyasası Kurulu tarafından onay alan kurumlardır. Hisse senedi alıp satmanın bir yolu da bankalarda yatırım hesabı açmaktır. Bankalarda daha önceden bir hesabınız varsa kolayca yatırım hesabı açmak ve hisse senedi alıp satmak mümkün olur.
Hisse senedi almak için başvurulan kurumlarda ilk yapılan şey risk konusunda bilgilendirme yapmaktır. Bu konuda çerçeve sözleşmesi ve risk bildirim formu okutulur ve imzalatılır. Hisse senedi yatırımı imkanı sunan kurumların kendilerine has avantajları vardır. Bunlar hisse alım satımdaki komisyon ücretleri veya canlı veri akışı gibi özellikler olabilir. Ancak SPK tarafından onay alan banka veya bağımsız aracılar bu tür özellikler dışında aynı denetime ve kurallara göre işlem yaparlar.
Hisse senedi almak ve satmak için aracı kurumlar kullanılır. Bu aracı kurumlar bankalar veya bağımsız kuruluşlar olabilir. Eğer banka ile hisse senedi alıp satılacaksa bankada bir yatırım hesabı açılmalıdır. Yatırım hesabını açtıktan sonra internet bankacılığı veya mobil bankacılık ile bu yatırım hesabından hisse senedi almak mümkündür.
Bağımsız aracı kurumlar ile hisse senedi alınacaksa öncelikle aracı kurum belirlenir. Ardından bu kurumun internet sitesinden bağlantı kurulur ve bir kullanıcı hesabı açılır. Yatırım yapılacak miktar hesaba aktarılır. Aracı kurumun internet sitesi veya mobil ara yüzü üzerinden gerekli araçlar kullanılarak hisse senedi alımı yapılır.
Hisse senetleri bir gerçek değere ve bir de piyasa değerine sahiptir. Hisse senedinin gerçek değeri olması gereken, piyasa değeri ise borsalarda işlem gördüğü değerdir. Bir hisse senedi gerçek değerini bulduğunda veya piyasa değeri gerçek değerinin üstüne çıktığında satış yaparak kazanç elde etmek mümkün olur. Hisse senetlerinin gerçek değerleri çeşitli analizlerle belirlenmektedir.
Borsada hisse senedi satmak için öncelikle bir hisseye sahip olmak gerekir. Hisse senetleri, aracı kurumlarda açılan hesaplarda alınabilir ve satılabilir. Bu şekilde borsadan kağıt almak mümkün olur ve alınan hisseler herhangi bir zamanda satılabilir.
Aracı kurumlar alım satım yapmak için çeşitli araçlara sahip ara yüzler barındırır. Buradan sürekli bir şekilde işlem yapılabilir. Ancak hisse senetleri alıp satarken işlem maliyetine dikkat edilmelidir.
