BİZE ULAŞIN
İç veya dış etkenlerden etkilenebilen bir değer olan CDS, İngilizce açılımı ile "Credit Default Swap" olarak belirtilebilir. Türkçesi ise Kredi Risk Primi olarak bilinen CDS puanı, bir ülkenin aldığı krediyi geri ödememe ihtimaline yönelik bir değerdir. Yani CDS puanı yüksek olan bir ülkede, belli sorunlar nedeniyle yatırım işlemleri risk oluşturur. Bu durumu etkileyen faktörler arasında ise enflasyon ya da küresel olaylr bulunur.
Açılımı "Credit Default Swap" yani Kredi Risk Primi olan CDS, bir ülke tarafından alınan kredinin geri ödenmemesine yönelik riski temsil eder. Bahsedilen bu risk değerinin, kredi talebini gerçekleştiren ülkenin finansal güvenilirliğini ifade ettiği söylenebilir. Kredi Risk Primi yüksek olduğu takdirde ülkeler için finansal kriz ile iflas riskinin göz önünde bulundurulması gereken bir düzeyde olduğu anlaşılır.
Bütün kredilerin belli bir ölçüde geri ödenmeme riski söz konusu olabilir. Yani bireysel finansmanlarla birlikte ülkeler açısından alınan kredilerde de bu risk oluşabilir. Geri ödenmeyen bir kredi borcu ise alacaklı olan tarafın finansal bağlamda zor bir duruma düşmesine yol açabilir. CDS primi de krediyi veren bir ülkenin varlıklarının, bu kredinin geri ödenmemesi durumuna karşı sigortalanması için önemlidir. Bahsedilen prim, krediyi veren bir ülkenin bu tür risklerden korunmasını sağlar. Yani CDS primi aynı zamanda bir finansman sağlayıcısının göze aldığı risk oranını temsil eder.
Kredi değerlendirme kuruluşlarının hesapladığı bir değer olan CDS risk priminin belirlenmesinde bazı parametreler rol oynar. Bu puanın hesaplanmasında yani CDS primi hesaplama sürecinde ülkenin genel ekonomik durumu ile siyasi koşulları da göz önünde bulundurulur. CDS risk priminin hesaplanmasında dikkate alınan diğer parametreler ise aşağıdaki gibidir:
Yukarıda belirtilen parametreler göz önünde bulundurulduğu takdirde, bir ülkenin Kredi Risk Primi hesaplanırken dikkate alınan temel unsurların siyasi ve finansal istikrar olduğu söylenebilir. Bir ülke kırılgan bir ekonomiye sahip ise CDS priminin yüksek olması kaçınılmaz hale gelir. Alınan bir kredinin geri ödenmesi konusunda risk oluşturan iç ve dış sorunlar, CDS priminin yüksek olmasını etkiler. Söz konusu durum, "Borçları Ödeyememezlik Riski" ile de ilişkilidir.
Bir ülkenin CDS priminin yüksek olmasının ya da zaman içerisinde yükseliş göstermesinin nasıl yorumlandığı sıklıkla araştırılan konulardandır. CDS priminin yükselmesinin işaret ettiği durumlar ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Bir ülkenin CDS yani Kredi Risk Primi yüksek ise burada bir iyileştirme yapılması gerektiği anlaşılır. Ekonominin iyileştirilmesi için de bazı önlemlerin alınması elzemdir. Yüksek bir CDS puanı ülkedeki ekonomik kırılganlığı yansıtır. Dolayısıyla ülkede finansal istikrar sağlanması amacıyla çeşitli önlemler alınabilir. Buna bağlı olarak ise zaman içerisinde ülkenin CDS puanı düşebilir. CDS puanının yükselmesinin en önemli etkenlerinden biri olarak enflasyondan söz edilebilir. Ülkedeki enflasyon problemi arz ve talep dengesinin bozulmasına yol açtığından ötürü ekonomik istikrarsızlığa zemin hazırlar. Buna bağlı olarak ülkenin finansal krize eğilimli olduğu görülür.
Arz problemine yol açan global olaylar ile ülkenin finansal istikrarı zarar görebilmektedir. Dolayısıyla bir ülkenin CDS puanının yüksek olmasında yalnızca iç etkenler değil, aynı zamanda dış etkenler de etkilidir. Küresel olaylar arasında savaşlar ya da pandemi süreçleri bulunabilir. Söz konusu küresel olaylar da ülkeyi etkilediği takdirde yatırımların risk teşkil etmesine yol açabilir.
