Türkiye'nin Suudi Arabistan'a ihracatı Mayıs'ta yüzde 50'nin  üzerinde, Haziran'da yüzde 30, Temmuz'da ise yüzde 21 arttı.
    Ege İhracatçı Birlikleri'nin düzenlediği "Koronavirüs'ün hedef  pazarlarımızdaki seyri" webinar serisinin on birinci ayağında Cidde
Ticaret Ateşesi Hıfzı Oğuz Korkmaz pandemi sonrası Suudi Arabistan'ın  dış ticaretindeki gelişmelerle ilgili sunum yaptı, ihracatçıların  sorularını yanıtladı.
    Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamulleri İhracatçıları Birliği
Yönetim Kurulu Üyemiz Melih İşliel de Suudi Arabistan pazarı hakkında  bilgi verdi.
    Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, Suudi
Arabistan'ın dünyanın en büyük ekonomilerinden biri olduğunu ve  kullanmakta olduğu birçok ürünü ithal ettiğini söyledi.
    "Türkiye'nin Orta Doğu ve Körfez ülkeleri içindeki en stratejik  pazarlarından biri. Suudi Arabistan toplam ihracatımızdan yüzde 2 pay  alıyor. En fazla ihracat yaptığımız 15'inci ülke. 3,3 milyar dolar  ihracatımız 3 milyar dolar ithalatımızla 6 milyar doların üzerinde  dengeli ilerleyen ticaret hacmimiz var. Ülkelerimiz arasında birçok  alanda işbirliği imkanı mevcut. İhracatımızın sektörel dağılımı yüzde
80 sanayi yüzde 20 gıda şeklinde. Ocak-Temmuz döneminde 27 kalemin
8'inde ihracatımız arttı. İlk 7 ayda artış kaydeden kalemler  hububat,  bakliyat ve yağlı tohumlar, demir ve demir dışı metaller, madencilik  ürünleri, iklimlendirme sanayi, tütün, meyve ve sebze mamulleri,  zeytin ve zeytinyağı, fındık ve mamulleri."
    Türkiye'nin Suudi Arabistan'a ihracatında artış trendinin hakim  olduğunu söyleyen Eskinazi, "Geçen seneye göre ihracatımız Mayıs'ta  yüzde 50'nin üzerinde, Haziran'da yüzde 30, Temmuz'da ise yüzde 21  arttı. İlk 7 ayda Suudi Arabistan'a 1 milyar 950 milyon dolarlık,
Temmuz'da ise 258 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik.
Birliğimizden Ocak-Temmuz döneminde yapılan ihracatımızda yüzde 5'lik  artışla 144 milyon dolar rakamına ulaştık. Temmuz ayında da yüzde 31  artışla 25 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Birliğimizin  ihracatında öne çıkan sektörlerimiz  tütün, su ürünleri ve hayvancılık  mamulleri, çelik, hububat bakliyat ve yağlı tohumlar, maden, kimyevi  maddeler, yaş meyve sebze, zeytin ve zeytinyağı." dedi.
    Eskinazi, koronavirüs etkisiyle ülkenin bütçesinin yüzde 70'ini  oluşturan ana gelir kaynağı petrol fiyatlarında yaşanan düşüşün ve  siyasi olayların ikili ticarete sirayet etmemesi için ihracatçıların  önlem almasının taraftarı.
    "Suudi Arabistan'a ihracat yapan, ülkede faaliyet gösteren  firmalarımızı hedef alan uygulamalarda artış olduğuna, gümrük  işlemlerinin yavaşlatılmasına kadar geniş bir alanda ticaretimizi  etkileyecek gelişmelerin yaşandığına dair geri bildirimler alıyoruz.
Bozulma riski yüksek olan gıda ürünlerimiz özellikle yaş meyve sebze  ihracatı bu durumdan en çok etkilenen sektörlerden biri. Yaş meyve  sebze ihracatında yıl genelinde yüzde 42, Temmuz'da yüzde 51 daralma  yaşandı. Suudi Arabistan ile 2019'da ilişkilerimiz çok iyi olmamasına  rağmen en fazla ihracat yaptığımız 20 ülke içinde ihracatımızı en  fazla artırdığımız ülke oldu.Gümrüklerdeki çeşitli bekletmelere,  problemlere rağmen ihracatımız yüzde 25 arttı. Pandemiyle birlikte  bütün ülkelerde yerli üretimi koruma algısı ön planda. Bu yüzden  gümrük artışları uygulanıyor. İhracatçılarımız buna göre pozisyon  almalı ve her türlü senaryoya hazırlıklı olmalı."
    Suudi Arabistan pazarı için tavsiyeler şu şekilde
    -Suudi Arabistan ekonomisi dünyanın en büyük ekonomilerinden biri.
Bu yıl G20'ye ev sahipliği yapıyor. Satın alma gücü paritesine göre  dünyada 17'inci sırada, cari fiyatlarla GYSH sıralamasına göre 18'inci  sırada. Bölgenin en büyük ekonomisi. Körfez İşbirliği Konseyi üyesi  ülkeler arasında yaklaşık üretimin yüzde 50'lik kısmını sağlıyor. 34  milyonluk nüfusuyla bölgenin en büyük ülkesi.
    -Bütçe gelirlerinin yüzde 65'i üretimin yüzde 35'i ihracat  gelirlerinin yüzde 80'i petrol kaynaklarından sağlanıyor. Petrol  fiyatlarındaki değişiklikler ülke ekonomisini doğrudan etkiliyor. Bu  yüzden ülke ekonomisi 40 milyar dolar bütçe açığı verdi. Yılbaşında  toplanan OPEC ülkeleri, Rusya ile petrol üretimi konusunda yaşanan  anlaşmazlık yüzünden üretim kısıtlamasına gidilememesi, pandemi ve  dünyadaki daralan talepler yüzünden petrol fiyatları 14 dolarlara  kadar geriledi. Yıl genelinde 40 dolarlar düzeyinde seyredeceği  öngörülüyor.
    -Yüzde 5 seviyesindeki KDV yüzde 15'e yükseldi. Gümrük vergi  oranlarında artışlar yapıldı. Sektörleri korumak adına ilave gümrük  vergileri getirildi.
    -Bu sene hac ve umre organizasyonları gerçekleştirilemedi. 2019'da
2,5 milyon kişi hac, 19 milyon kişi umre ibadetini gerçekleştirdi.
Yüzde 75'i yurtdışından gelen hacılardan oluşuyordu. Umre'de de yüzde
40'ını yurtdışından gelenler oluşturuyor. Hac ve umre GYSİH'e yüzde 7  oranında katkı sağlıyor. Hac ve umre sektörleri öncü sektörler  arasında. Otelcilik, gıda, tekstil, inşaat, iletişim, hediyelik eşya  gibi birçok sektörü beraberinde taşıyor. Ülke ithalata bağlı olduğu  için bu sektörün kapanması diğer sektörlerde gerilemelere yol açıyor.
    -Bölgenin en büyük müteahhitlik sektörü Suudi Arabistan'da.
Müteahhitlik sektöründe yılbaşında 55 milyar dolar seviyesinde yatırım  bekleniyordu. Bu bütçenin yüzde 20 yada yüzde 40 oranında daralması  bekleniyor. İnşaat sektörü birçok sektörü sırtında taşıdığı için  ithalatı da olumsuz etkiliyor. Suudi Arabistan KİK ülkeleri arasında
2020 itibarıyla toplam müteahhitlik projelerinin yüzde 38'ini  üstlenecek.
    -Güçlü yanlar  Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı. Petrole bağlı  olarak döviz gelirlerini artırdı. Sabit döviz kur rejimi uygulanıyor.
Bu da kurda istikrarın olduğunun göstergesi. Bölgenin en büyük  ekonomisi ve nüfusun en yoğun olduğu yer. Batı ile özellikle ABD ve
İngiltere ile ciddi ilişkileri var. Teknolojik alt yapısını bu  ülkelerden transfer ediyor. Bankacılık sektöründen sigortacılık  sektörüne kadar bir çok alanda teknolojik alt yapı sağlam.
    -Zayıf yanları  Petrole bağımlı bir ülke. Petrol gelirlerindeki  düşüşler ekonomiyi etkiliyor. Yüksek yatırım maliyetleri mevcut.
Alışık olduğumuz iş yapma kültürü yok. Sabırlı olunması gerekiyor.
    -Fıratlar  Vizyon 2030 projesi var. Petrole bağımlılığı azaltmak  adına ekonominin çeşitlendirilmesi hedefleniyor. Turizm, sağlık,  eğitim, teknoloji yatırımlarının yapılması bekleniyor. Ülkenin bu  projeyle dışa açılma, daha dışarıya açık bir ülke olma hedefi var.
    -Türk malı algısı yüksek seviyede. Politik ve ikili ilişkilerde  olumlu seyretmeyen bir havayla karşılaşsak da Türk malı diğer menşeili  ülkelere göre daha çok tercih ediliyor.
    -Tehditler  petrol fiyatlarındaki düşüşler, bütçe açıkları, ikili  ilişkiler, pandemi, ekonomik durum. Yılbaşında 70 dolarlar seviyesinde  seyreden petrolün varil fiyatı şuan 40 dolarlar seviyesinde. Ekonomi  yeni yeni toparlanıyor. Ülke ekonomisinin daralmasına, ithalatın  etkilenmesine neden oluyor.
    -Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) üyesi ülkesi. Bu ülkeler arasında
Gümrük Birliği anlaşması var. Diğer ülkelere sıfır, üçüncü ülkelere de  ortak gümrük vergisi uygulanıyor. KİK ülkeleri arasında gümrük vergisi  bulunmuyor. KİK'in Singapur ile EFTA ve STA'sı var. Gümrük tarife  oranları yüzde 5 olup, ülke içinde üretilen ürünlerde bu oranlar yüzde
25'i buluyor.
    -20 Haziran 2020 itibariyle 57 fasılda 2000 üzeri üründe ilave  gümrük vergisi getirildi. Gıda sağlık ilaç kozmetik ürünlerinin  ithalat süreçleri ekstra onay ve işleme tabi tutuluyor. Her kesim için  helal belgesi ibrazı beyaz ve kırmızı beyaz ette zorunlu.
    -2019 itibariyle 400 milyar dolar dış ticaret hacmi söz konusu.
Petrol fiyatlarıyla ihraç gelirleri paralel ilerliyor. Ülke ekonomisi  büyük ölçüde ithalata bağımlı olduğu için ithalat rakamları petrol  fiyatlarındaki büyüme küçülmeden etkilenmiyor.
    -2019'da 144 milyar dolar ithalatı var. En fazla ithalatını Çin,
ABD, Birleşik Arap Emirlikleri, Almanya, Japonya'dan yapıyor.
İhracatını ise en fazla Çin, Birleşik Arap Emirlikleri, Hindistan,
Singapur ve Türkiye'ye yapıyor. Bu açıdan Türkiye önemli ticari  partneri.
    -İthal ettiği ürünler  cep telefonu binek otomobili, hafif yağlar  ve müstahzarları, ilaçlar, hava araçları ve aksam parçaları,  işlenmemiş altın, fener gemileri, yangın söndürme gemileri, yüzer  vinçler, yüzer havuzlar, ses-görüntü/ diğer bilgileri almaya çevirmeye  vermeye yeniden oluşturmaya mahsus makinalar, su taşıtları. İhraç  ettiği ürünler ise petrol-petrokimya ürünleri.
    -2019'da Suudi Arabistan'a ihracatımız yüzde 25 artış, ithalatımız  yüzde 10,4 azalış kaydetti. 2019'da ihracatımız 3,3 milyar dolar. En  fazla ihracat yaptığımız 15. ülke. 2020 Ocak-Haziran'da ihracatımız  yüzde 18,8 ithalatımız yüzde 22,7 azaldı. İlk yarıda Mart Nisan  aylarında ekonomi tamamıyla kapalıydı. Durum böyle olunca tüm dünyada  olduğu gibi ithalatta daralma geldi. Haziran'da yüzde 30 un üzerinde  ihracat artışı gerçekleştirdik.
    -2020 Temmuz ayında Türkiye'nin genel ihracatı yüzde 5,8  daralırken Suudi Arabistan'a ihracatımız yüzde 5 oranında azalış  gösterdi. Son hafta bayram haftasıydı. Suudi Arabistan'ın bir hafta  bayrama erken girmesi ve eksik iş günlerini de hesaba katarsak daralma  normal. Bayram tatili ve iş günlerini telafi etsek artıda kapatırdık.
    - Gümrüklerde karşılaşılan sorunlar, Türkiye'den gönderilen  ürünlere ambargo uygulanıp uygulanmayacağı konusundaki tereddütler  hakim. Sahadaki haberler Suud makamlarınca yalanlandı. Suudi
Arabistan'daki en üst seviyedeki resmi makamlarla görüşmeler  neticesinde alınan yanıt bu tarz haberlere itibar edilmemesi ve
Türkiye'nin Suudi Arabistan için önemli bir ticari partner olduğu  yönünde. Suud makamlarınca her türlü işbirliğine hazırız mesajı da  verildi ve kesinlikle bir ambargo uygulanmayacağı resmi olarak bir  önlemin alınmayacağı konusunda taahhütler de alındı. İhracatımızın  yasaklanması ya da ambargo gibi bir durumun olması söz konusu değil.
    -Gümrüklerdeki bekleme hususu yeni bir durum değil. 2019 yılının  ikinci çeyreğinden beri ülkemiz menşeili ürünlerin gümrüklerde diğer  ülke menşeili ürünlere göre daha çok bekletildiğini görüyoruz. Bazen 3  haftayı buluyor. İhracatçılarımız pozisyonlarını almalı ve  tedarikçilerin bilgilendirilmesi önemli. Ürünlerin gümrüklerden  çıkamaması tedarik zincirinin bozulmasına yol açabiliyor. Gerekli stok  yönetiminin yapılması konusunda bilgilendirme yapılmalı. İhracat  yapmayı düşünen yeni yapan ihracatçılarımız bunu göz önünde  bulundurmalı.
    -Pandemiyle beraber ithalata dayalı bir ekonomi olduğu için  tedarik süreçlerinin sürdürülebilir kılınması adına gümrüklerde  hızlandırılmalara gidildi. Ürünlerimiz 1 hafta içerisinde çıktı. Ancak
Haziran ve Temmuz ayından itibaren yine aynı rutine döndü.
    -SABER sistemi  İthalattan ihracatçıya kadar tüm zincirin kayda  alındığı, ürünlerin gümrükten çekilme sürecini hızlandıran elektronik  ürün kayıt sistemi. 2019'dan itibaren yürürlüğe girdi. Tüm ürünlerin  kayıt altına alınması hedefleniyor. Listeler sürekli güncelleniyor.
İhracatçılar takip etmeli. SABER uygulaması tüm ülkeleri kapsıyor.
Gerekli belgeler alınmazsa kayıt yapılmazsa ürünler gümrükten  çıkamıyor. Süreçlerin verimli kullanılması noktasında bürokrasiyi  azaltacak çeşitli kolaylıklar sağlıyor.
    -Suudi Arabistan'daki Standartlar Enstitüsü (SASO) kurumu  ürünlerin standartlara uygunluğunu belirliyor. Türk Standartları
Enstitüsü ve diğer akredite kuruluşlar tarafından belgeler veriliyor.
Bu belgeler olmadığında ürünler ülkeye sokulmuyor.
    -SFDA, Suudi Arabistan'ın gıda ve ilaç idaresi. Gıda, ilaç ve  kozmetik ürünlerinde ülkeye yapılan ihracatlarda SFDA'in onayı  gerekiyor. İhracatçı firmanın kendisi ya da yerel tedarikçisi  kanalıyla belgeye başvurulabilir. Yerel tedarikçiyle alınan belgenin  tedarikçiyi değiştirdiğiniz durumda süreç yeniden başlıyor. Ancak  ihracatçının kendisi aldığında böyle bir sorun olmuyor. SFDA belgesi  zaman zaman tarife dışı engel olabiliyor. Örneğin balık ürünlerinin  ihracatında.
    -Yumurta ihracatı için SFDA'in onayı gerekiyor. Balık ürünlerinde  olduğu gibi izin bekleniyor. Henüz izin gelmedi. Ülke özelinde yumurta  üretimi yeterli olmadığı söyleniyor. Ancak sofralık yumurtada ciddi  manada üretim var. Bu senenin başında bazı üretim tesislerinde  hastalıklar meydana geldiği için talep yoğundu. Yumurta ihracatında
SFDA belgesi olmamasına rağmen iç pazardaki talep nedeniyle Nisan ve
Mayıs'ta ciddi ihracat gerçekleştirildi. İç piyasadaki daralmadan  ötürü izin verildi.
    -İş çevreleri tarafından dikkat edilmesi gereken hususlardan  diğerleri ise  tüm dünyada yerlileşme, yerelleşme kavramları öne  çıktı. Yabancı yatırımcıların Suudi Arabistan'a çekilmesi konusunda  ciddi kolaylıklar sağlanıyor. Vizyon 2030 projesi kapsamında yabancı  yatırımlar teşvik ediliyor ve yerelleşme hakim. Yerli üretimi korumak  noktasında gümrük artışı buna bağlanabilir.
    -Yabancı yatırımın zor olduğu bir ülkede yerel iş ortaklıkları  uzun vadede ciddi anlamda kapılar açıyor. Yerel ortaklarımızı seçmekte  fayda var. Ülke ithalata bağımlı olduğu için stok yönetimini kontrol  etme noktasında ihracatçılarımızın çalışmalar yapmasında fayda var.
Artık sıfır stoklu zinciri geride bıraktığımızı düşünüyoruz. Ambalaj  ve paketleme çok önemli. Doğal ve organik ürünler çok revaçta.
    -Pandeminin yoğun olduğu dönemde ihracat yapılmasına rağmen  tedarikçilerin üstlerine düşeni yapmadığına dair geri bildirimler  alınıyor. Bu süreçte her türlü senaryoya hazırlıklı olunmalı. Güven  olsa dahi sözleşmeli bir şekilde ihracat yapılmalı.
    -Türk menşeili ürünlere gümrüklerde ciddi bir muamele yapılıyor.
Lisans ve belgelere ihracatçılarımız dikkat etmeli. Kişisel  ilişkilerle bazı hususlar göz ardı edilip çeşitli kolaylıklar  sağlanabiliyordu ama şuan ürünlerimiz ciddi bir süreçten geçiyor.
Gerekli lisans belgeleriniz alınmışsa ürünlerin çıkmaması gibi bir  durum yok. İthalatta istenen belgeler takip edilmeli.
    -Sosyal medya kullanımı çok yoğun. Nüfusun yüzde 90'ı internet
70'i sosyal medya kullanıcısı. Ürünleri pazarlamada dijital kanallar  değerlendirilmeli. Ülkenin yüzde 74'ü Youtube, yüzde 62'si Facebook,  yüzde 60'ı Instagram kullanıyor.
    -E-ticaret satışlarının 2020'de yüzde 23 artarak 6,1 milyar dolara  yükselmesi öngörülüyor. Pandemiyle birlikte bu hacim artmış olabilir.
2020-2024 döneminde satışların yıllık yüzde 7,1 artması tahmin  ediliyor. Elektronik yüzde 33, moda yüzde 31, gıda ve kişisel bakım  yüzde 21, oyuncak yüzde 10, mobilya yüzde 5'lik pazar payına sahip.
2020 yılında 21 milyon kullanıcının olacağı öngörülüyor. Pandemiyle  birlikte fuarlar artık yapılamıyor. 10 bin civarında fuar iptal  edildi. Yıl sonuna doğru hepsi iptal edilecek. Sanal fuar organize  edilebilir. Bu trendin giderek artacağını öngörülüyor.
    -Süt ve süt ürünleri Türkiye'ye uygulanan özel bir muamele yok.
Tüm dünyaya uygulanıyor. İlave evrak, rapor, belge istenmiyor.

    Foreks Haber Merkezi ( haber@foreks.com )
    http://www.foreks.com
    http://twitter.com/ForeksTurkey