Finansal Terimler Sözlüğü

Bankaların ve diğer finansal kuruluşların, yükümlülüklerine karşılık TCMB’de tutmak zorunda oldukları zorunlu karşılık tutarı, yükümlülüklerin vadesine göre değişir. Zorunlu karşılık oranları, kısa vadeli yükümlülükler için daha yüksekken uzun vadeli yükümlülükler için daha düşüktür. Dolayısıyla daha uzun vadeli yükümlülükler özendirilerek banka yükümlülüklerinin ortalama vadesinin uzatılması amaçlanır.

Spot (iki iş günü) işlem tarihini aşan ileri bir tarihte teslimi söz konusu olacak bir kıymetin (döviz, faiz, mal) vadesi, miktarı ve fiyatının bugünden belirlenerek sözleşmeye bağlandığı işlemlerdir.

Vadeli piyasalar belirli bir ürünün, fiyatı bugünden sabitlenmek koşuluyla ileri bir tarihte teslim edilmesi taahhüdünü içeren sözleşmelerin alınıp satıldığı piyasalardır.

Yatırımcıların daha az tercih edebileceği vadeyi içeren yatırımlar için ödenecek primi ifade etmektedir.

Tüketicilerin kişisel mali durumları ile genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ve yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerinin ölçülmesi amacıyla aylık olarak uygulanan bir ankettir.

TCMB’nin farklı vadelerdeki fonlama faizlerinin miktarla ağırlıklandırılmış ortalama faizidir.

Fiyat, hacim gibi göstergelerden hareketle, geçmiş dönem piyasa hareketlerinin analiz edilerek bu yolla geleceğe yönelik olarak fiyat tahminleri yapılmasıdır.

Dolaşımdaki banknotların grafik tasarım ve boyutları dışında yetkili imzalarında, motif veya renklerinde, kullanılan baskı tekniklerinde, güvenlik özelliklerinde değişiklik yapılarak dolaşıma çıkarılan banknotlardır.

Banka veya benzer bir finans kuruluşu tarafından konut, arsa gibi taşınmaz mallar üzerinden gerçekleştirilecek ipotek karşılığında uzun vadeli konut kredilerinin kullandırılmasını öngören bir tür gayrimenkul finansman sistemini ifade etmektedir.

İşlem koşulları sözleşmeye taraf olan kişilerce esnek bir biçimde belirlenebilen türev ürünlerin alınıp satıldığı piyasadır.

Tüketimin gelecekteki bir tarihe ertelenmesi sonucunda gelirin tüketime harcanmayan kısmıdır.

Para basma yetkisini elinde tutan kurumun, bu yetkisi dolayısıyla para basarak elde ettiği reel gelirdir. Para stokundaki değişimin fiyatlar genel seviyesine oranı ile ifade edilir.

Ulusal paranın yabancı paralar karşısındaki değerinin artmasını ifade eder.

Reel sektör temsilcilerinin ekonomik görünüme ilişkin genel izlenimlerini ortaya koymak amacıyla, İktisadi Yönelim Anketi’nin, farklı sorularına verilen yanıtların birlikte değerlendirilerek özetlendiği bir göstergedir.

Nominal faizin enflasyondan arındırılmış hâlidir.